دلیل استحباب اذان و اقامه

از رسول خدا صلی الله علیه واله پرسیدند: چرا پیش از نماز اذان و اقامه
مستحب است، ولی در مورد عبادات دیگر چنین نیست؟

حضرت فرمود: به خاطر این که نماز، شبیه حالتهای مختلف انسان در
قیامت است. اذان به «نفخه ی اوّل» شباهت دارد که با
نفخه ی اوّل (و دمیدن اسرافیل در صور) همه ی مردم می میرند و از همین جاست که نشستن
و سجده کردن بعد از اذان، مستحب است، (سجده اشاره به مرگ و بازگشت انسان به خاک و
زمین است) و اقامه ی نماز، شبیه «نفخه ی دوّم» است (که با دمیدن اسرافیل در صور، در
مرتبه ی دوّم، مردگان زنده می شوند) که خدای متعال فرمود: «وَاستَمِع یَومَ یُنادِ المُنادِ مِن مَّکانٍ
قَرِیبٍ»¹ و گوش فراده و منتظر روزی باش که
منادی از مکانی نزدیک ندا می دهد.

و قیام در نماز مانند برخاستن مردم از قبرهاست چنانکه فرمود: «یَومَ یَقُومُ النّاسُ لِرَبِّ
العالَمین»² روزی که مردم در پیشگاه پروردگار
جهانیان می ایستند.

و بلند کردن دستها هنگام گفتن تکبیرة الاحرام، شبیه دست دراز کردن برای گرفتن
نامه ی اعمال در قیامت است، که خدای بزرگ فرمود: «إِقرأ
کِتابَکَ کَفی بِنَفسِکَ الیَومَ عَلَیکَ
حَسیباً»³ (و به او می گویی) کتابت را بخوان،
کافی است که امروز، خود حسابگر خویش باشی.

و رکوع نماز، به خضوع خلایق در پیشگاه خالق شباهت دارد؛ چنانکه فرمود: «وَ عَنَتِ الوُجُوهُ لِلحَیِّ
القَیُّومِ»⁴ و (در آن روز) همه ی چهره ها در
برابر خداوند حیّ قیّوم، خاضع می شود.

و سجودِ نماز، شبیه سجود بندگان برای خدای جهان (در قیامت) است که فرمود: «یَومَ یُکشَفُ عَن ساقٍ وَ یُدعَونَ اِلَی السُّجُودِ» ⁵ (به خاطر بیاورید) روزی را که ساق پاها (از
وحشت) برهنه می گردد و دعوت به سجود می شوند.

و تشهّدِ نماز شباهت دارد به زانو زدن خلایق در پیشگاه خدای متعال در روز
قیامت.

منبع: تهرانی،عبدالحسین،اسرارالصلوه،ص40-41

گروه دین و اندیشه - مهدی سیف جمالی

پی نوشت ها:

1- ق (50)، آیه 41.

2- مُطفّفین (83)، آیه 6.

3- اسراء (17)، آیه 14.

4- طه (20)، آیه 111.

5- قلم (68)، آیه 42.