این روزها انتصاب آقای اسفندیار رحیم مشائی از سوی دکتر احمدی نژاد به سمت معاون
اول ریاست جمهوری موضوع اصلی رسانه ها و محافل مختلف سیاسی است. شاید پس از اصلاح
قانون اساسی در سال 1368 و حذف پست نخست وزیری و جایگزینی پست معاونت اول رییس
جمهور،هیچ گاه انتصاب نفر دوم دولت این قدر حساسیت برانگیز نبوده است و با مخالفتها
روبرو نشده است. دکتر حبیبی، محمد رضا عارف و  پرویز داودی بی سروصدا آمدند و
رفتند. اگرچه پست معاونت اول رییس جمهور از اقتدارات و اختیارات نخست وزیری
برخوردار نیست اما طبق قانون اساسی، معاون‏ اول‏ رییس‏ جمهور با موافقت‏ وی‏ اداره‏
هیات‏ وزیران‏ و مسئولیت‏ هماهنگی‏ سایر معاونتها را به‏ عهده‏ خواهد داشت‏. (اصل
124) هم چنین در صورت‏ فوت‏، عزل‏، استعفا، غیبت‏ یا بیماری‏ بیش‏ از دو ماه‏ رییس‏
جمهور و یا در موردی‏ که‏ مدت‏ ریاست‏ جمهوری‏ پایان‏ یافته‏ و رییس‏ جمهور جدید بر
اثر موانعی‏ هنوز انتخاب‏ نشده‏ و یا امور دیگری‏ از این‏ قبیل‏، معاون‏ اول‏ رییس‏
جمهور یا موافقت‏ رهبری‏ اختیارات‏ و مسئولیتهای‏ وی‏ را بر عهده‏ می‏ گیرد.(اصل
131)

این اصول قانون اساسی نشان دهنده آن است که معاون اول رییس جمهور نیز دارای
اهمیت بالقوه بسیار زیادی می باشد. شاید به علت همین اهمیت بالقوه مخالفتها با آقای
مشائی بیشتر شده است.

مخالفان مشایی

نکته مهم در این باب این است که این مخالفتها اکثرا از سوی برخی مراجع عظام
تقلید و از درون جبهه اصولگرایان ابراز شده و حتی به برخی حامیان رییس جمهور محترم
نیز کشیده شده است. اصولگرایانی مانند احمد توکلی، محمدرضا

باهنر، حسن ابوترابی فرد، علی مطهری و ...، حامیان دکتر احمدی نژاد در مجلس نیز
مانند آقای رسایی و حجت الاسلام سید احمد خاتمی نیز به منتقدان این انتصاب تبدیل
شده اند. حتی در سخنان مهم نایب رییس مجلس نیز سخنی از نامه ای از مقام معظم رهبری
به میان آمد که در آن معظم له به برکناری مشائی حکم داده است. به نظر می رسد با
اعلام مخالفت مقام معظم رهبری با این انتصاب ماجرا به پایان خود نزدیک می شود.

حجت‌الاسلام ‌و المسلمین سیدمحمد حسن ابوترابی‌فرد نایب رئیس اول مجلس چهارشنبه
در گفت‌وگو با ایسنا گفت:

 نظر مقام ‌معظم رهبری نیز مبنی بر کنار گذاشتن آقای رحیم ‌مشایی
از سمت‌ معاونت ریاست‌جمهور، کتبا به رئیس‌جمهور ابلاغ شده است. باید بدون کمترین
درنگ، حکم عزل و یا پذیرش استعفای مشایی توسط ریاست جمهور اعلام شود. وی این مسأله را مطالبه‌ جدی رهبر انقلاب و خواست اکثریت قاطع
نمایندگان مجلس دانست و تصریح کرد: این خواسته در احترام به نظر رهبر معظم انقلاب و
در قدرشناسی از نگاه علما و مراجع تقلید، چند ماه پیش از رئیس‌جمهور درخواست
شد و امروز نیز به طور جدی و مؤکد در دستور کار نمایندگان مردم در مجلس
است.

دکتر احمد توکلی رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر
تصریح کرد: "ابلاغ کتبی نظر رهبر انقلاب به احمدی نژاد در روز شنبه
برای لغو حکم اسفندیار رحیم مشائی از معاون اولی دولت قطعی است. علاوه بر این،
در ابلاغ نظر رهبری بر بکار نگرفتن مشائی در پست ها و معاونت های کلیدی
مجموعه کابینه دهم نیز تاکید شده است."

حضرت آیت‌الله العظمی مکارم‌شیرازی در پاسخ استفتاء جمعی از مقلدان خود
در ارتباط با واگذاری سمت معاون اولی رئیس جمهور به رحیم‌مشایی بیان داشتند: تصدی
چنین کسی مشروعیت ندارد و اگر خطایی در انتصاب مزبور صورت گرفته هر چه سریع‌تر
اصلاح شود.‌

فراکسیون روحانیون مجلس هنگامی که با اصرار احمدی نژاد بر تصمیم خود و عدم
تجدیدنظر در این انتخاب مواجه شد، یادآور شد: در صورت عدم برکناری رحیم مشائی از
سمت معاون اولی رئیس جمهور با مقام معظم رهبری در این خصوص دیدار می‌ کند.

موافقان مشایی:

اما در مقابل رییس‌جمهور سه شنبه شب در پاسخ به سوالی درباره شایعات مربوط به
استعفای آقای مشایی از سمت معاون اولی رییس‌جمهور تاکید کرد: آقای مشایی از مدیران
مومن دلسوز، ولایی، پاک و خلاق ایران هستند و به چه دلیل باید استعفا
بدهند

رییس‌جمهور خاطرنشان کرد: چهار سال خدمات آقای مشایی در عرصه‌های مختلف میراث
فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران اگر بی‌نظیر نباشد کم‌نظیر است. لازم به ذکر
است که این مصاحبه قرار بود در اخبار 21 روز سه شنبه پخش شود که در نهایت این
مصاحبه پخش نگردید.

همچنین سایت شخصی اسفندیار رحیم مشایی طی مطلبی غیر منتظره و تامل
برانگیز، در واکنش به انتقادهای فزاینده از انتخاب او به عنوان معاون اول رئیس
جمهوری، مخالفان این انتصاب را سهم خواه، حسود و یا نادان خوانده و مشایی را
گل سبد اصولگرایان خواند.

علی اکبر جوانفکر مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور به خبرنگار مهر گفت:
رئیس جمهور به خاطر شناخت کامل وجامعی که از مشایی دارد و با توجه به رویکرد دولت
دهم مبنی بر افزایش حجم کار و سرعت بخشیدن به کارها این انتخاب را انجام داده است.
سید مجتبی ثمره هاشمی دستیار ارشد رئیس جمهور نیز در برنامه "کنکاش " شبکه جهانی
جام جم تاکید کرد: در انتصاب آقای مشایی به معاونت اول رئیس جمهور هیچ تجدید نظری
صورت نخواهد گرفت.

چرا با مشایی مخالفت می شود؟

اصلی ترین دلیل مخالفت با ایشان به مواضع و گفته های ایشان مربوط است. برخی از
این مواضع عبارتند از:

1- نخستین بار که نام او بر سر
زبانها افتاد، تیرماه سال 85 بود که در دیدار با یک خبرنگار ترک، برداشتن حجاب از
سوی او را بدون اشکال دانست. به نوشته کیهان، «الیف کورپا» خبرنگار روزنامه صباح
ترکیه گفت: مشایی در جواب این سؤال وی که آیا می‌توانم روسری‌ام را بردارم، گفته
است: «بله اینجا ایران آزاد است.» وی اضافه کرد: «در ایران استفاده از حجاب بدون
اجبار است و هیچ فشاری از طرف حکومت در استفاده از حجاب اعمال نمی‌شود. این یک
انتخاب کاملاً شخصی است. اگر شما در ایران از روسری و حجاب استفاده نکنید هیچ
مقام دولتی به شما تذکری نخواهد داد». مشایی حتی در پاسخ به سؤال خبرنگار
ترک مبنی بر این که آیا بی‌حجابی و صرف نوشیدنی‌های الکلی توسط توریست‌های ایرانی
در ترکیه شما را ناراحت نمی‌کند، گفته بود: «نه. این مسائل شخصی است و اگر دوست
دارند می‌توانند هم مشروبات الکلی استفاده کنند و هم بی‌حجاب باشند و هم با مایو
بگردند» اما به جای مشایی این محمدرضا مهراندیش، مدیر روابط

عمومی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بود که اظهارات منتصب به مشایی را تکذیب
کرد. (به نقل از روزنامه خبر و سایت
تابناک)

2- 6 ماه بعد یعنی در دی ماه 85 نیز حضور مشایی در افتتاحیه یک نمایشگاه در
ترکیه که در آن زنان بدون حجاب مشغول رقص و پایکوبی بودند؛ خبرساز شد.
در فیلم یک ساعته‌ای که از رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در برخی از سایت‌های
اینترنتی منتشر شد؛ او در تمام طول مدتی که سه رقص جداگانه برگزار می‌شد (13 دقیقه
و 30 ثانیه) در مراسم حضور داشت. فیلمی که ابوطالب به عنوان یک مستندساز مونتاژ
بودن آن را تکذیب کرد و علیرضا سجادپور، معاون سابق مشایی در سازمان میراث فرهنگی و
گردشگری نیز اجرای رقص در مراسم را تأیید نمود.

اما مشایی اصرار داشت که پس از دقایقی این مراسم را ترک کرده و واکنشها به حضورش
در این مراسم را «حمله به دولت اصولگرا» توصیف کرد و حتی از دو نماینده اصولگرایی
که به او انتقاد کرده بودند (ابوطالب و افروغ) شکایت نمود.

3- در آذر ماه 87 حمل قرآن همراه با دف در یک همایش
سازمان میراث فرهنگی خبر ساز شد. 10 زن سیاه‌پوش که در ردیف نخست آنها یک زن به طور
انفرادی قرآنی را در یک سینی حمل می‌کرد، شروع به نواختن دف کرده و قرآن را به قاری
رساندند! این اقدام از سوی علما به عنوان وهن قرآن شناخته شد. حضور یا
عدم حضور مشایی در این همایش نیز در هاله ای از ابهام باقی ماند و نهایتا این ماجرا
با استعفای معاون سرمایه گذاری مشایی خاتمه یافت.

4- مشهورترین موضع جنجالی آقای
مشایی به موضع ایشان در قبال اسراییل  باز میگردد: " ایران
امروز با مردم آمریکا و اسرائیل دوست است. " که به موجی
از اعتراض تبدیل شد و تا مرز سوال نمایندگان از رییس جمهور نیز پیش رفت. نهایتا با
ورود مقام معظم رهبری ماجرا پایان یافت. ایشان در خطبه های نماز جمعه شهریور ماه
1387 فرمودند: " یک نفر پیدا میشود درباره‏ى مردمى که در اسرائیل
زندگى میکنند، اظهار نظرى میکند. البته این اظهار نظر، اظهار نظر غلطى
است. اینى که گفته شود ما با مردم اسرائیل هم مثل مردم دیگر دنیا
دوستیم! این حرف درستى نیست؛ حرف غیرمنطقى‏اى است." البته آقای مشایی بعد از اظهار
نظر رهبر انقلاب با انتشار نامه ای اظهارات خود را تصحیح کرد و اسراییل را رژیمی
اشغالگر و غاصب نامید.

5- آخرین مورد نیز که به انتزاع
سازمان حج و زیارت از زیرمجموعه وزارت ارشاد و الحاق آن به زیرمجموعه سازمان میراث

فرهنگی و گردشگری مربوط می شود که به استعفای اعتراض امیز حجت الاسلام ری شهری
منجر شد. آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید در ابتدای درس خارج خود از
این اقدام انتقاد کرده و فرمودند: " اخیراً در یک حرکت شتابزده و نسنجیده سازمان حج
و زیارت را تابع سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کردند که مایه تعجب همگان شد؛ بلکه
اهانت بزرگی به این وظیفه مقدس اسلامی بود چراکه این برنامه‌ی مهم اسلامی را در
ردیف گردشگری در جزیره‌ی کیش و صنایع دستی را مثال آن قرار می‌داد."  آیت
الله صافی گلپایگانی از مراجع تقلید نیز به این اقدام اعتراض کردند. اما این
اعتراضها به جایی نرسید تا اینکه نهایتا با انتشار نامه مخالفت مقام معظم رهبری
منتفی شد. در این نامه آمده بود: "در باره جابجایی سازمان حج و زیارت به جناب آقای
رییس جمهور موکد تذکر داده شد که الحاق این سازمان به مجموعه گردشگری شایسته نیست"
و از آقای ری شهری خواسته شد که به فعالیت خود ادامه دهد. هرچند آقای مشایی در دفاع
از خود عنوان کرده اند که این اقدام شخص آقای احمدی نژاد بوده و نه ایشان ولی
منتقدان آن را از اقدامات ایشان می دانند