آیا شما هم در یادآوردی برخی چیزها با مشکل مواجه هستید؟ آیا داروی خاصی استفاده می کنید؟ خوب شاید علت کم حافظگی شما همین باشد.
برای مدتی طولانی پزشکان، کاهش حافظه و پریشانی های ذهنی را امری طبیعی مربوط به افزایش سن می دانستند، اما امروزه محققان پی برده اند که کاهش حافظه در اثر افزایش سن و سالمندی امری غیرقابل پیشگیری نیست.
در واقع علم جدید پی برده که مغز می تواند رشد کند و سلول های جدیدی، البته به تعداد کمتر بسازد، ارتباطات بین سلول های خود را تقویت کند و به طور کلی از اختلالات جدی در حافظه پیشگیری گردد.
بیشتر مردم با برخی عواملی که به عملکرد مغزی و حافظه آسیب زده و اختلالات حافظه را ایجاد می کنند آشنا هستند، مانند مصرف الکل، مصرف طولانی مدت برخی داروها، سیگار کشیدن برای طولانی مدت، آسیب و جراحت سر، سکته، اختلالات خواب، استرس شدید کمبود ویتامین B12 و بیماری هایی نظیر آلزایمر و افسردگی.
اما بسیاری از افراد نمی دانند که داروهای زیادی وجود دارند که مصرف آنها تاثیر بسیار مهمی بر حافظه دارند. در اینجا 10 گروه از این داروها را با هم بررسی می کنیم:
1- داروهای ضد استرس و ضد اضطراب (بنزودیازپین ها)
بنزودیازپین ها داروهای کاربردی در درمان انواع اختلالات همراه با استرس، آشفتگی و تشویش، گرفتگی های عضلانی و همچنین پیشگیری از حملات عصبی هستند. بنزودیازپین ها به دلیل داشتن تاثیرات مسکنی، در درمان بی خوابی و استرس های همراه افسردگی نیز کاربرد دارند ، مثل: آلپرازولام، کلرودیازپوکساید، کلونازپام، دیازپام، فلورازپام، لورازپام، میدازولام و تریازولام.
چگونه؟
بنزودیازپین ها فعالیت برخی نقاط کلیدی مغز را تعدیل می کنند. از جمله بخش هایی از مغز که نقش مهم انتقال رویداد ها از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت را دارند. در واقع به این خاطر است که بنزودیازپین ها برای بیهوشی بیماران نیز استفاده می شوند.
2- داروهای کاهنده کلسترول (استاتین ها)
این گروه از داروها که برای کاهش کلسترول خون استفاده می شوند که یک نوع چربی خون است، مثل آتورواستاتین، لوواستاتین، پاراواستاتین، روسوواستاتین و سیم واستاتین.
چگونه؟
داروهایی که سطح کلسترول خون را کاهش می دهند، می توانند باعث اختلال در حافظه و همچنین اختلال در سایر فعالیت های مغزی وابسته به کلسترول شوند. در مغز ما، کلسترول برای ارتباط بین سلول های عصبی بسیار حائز اهمیت است. از جمله فعالیت های مغزی که با کاهش سطح کلسترول بیشترین تاثیر را می پذیرند حافظه و یادگیری هستند.
3- داروهای ضد صرع
این داروها در درمان طولانی مدت بیماری صرع کاربرد دارند. این داروها مخصوصا در درمان دردهای عصبی، اختلال دو قطبی، اختلالات رفتاری و جنون استفاده می شوند، مثل: استوزولاماید، کربامازپین، ایزوگابین، گاباپنتین، اکسوکربازپین، پرگابالین، والپروییک اسید و زونیسامید.
چگونه؟
داروهای ضد تشنج با تعدیل انتقال پیام های عصبی در سیستم عصبی مرکزی(CNS) باعث کاهش حملات صرع و تشنج می شوند. اما لازم است بدانیم تمام داروهایی که انتقالات عصبی در سیستم عصبی مرکزی را کاهش می دهند، می توانند منجر به کاهش حافظه نیز گردند.
4- داروهای ضد افسردگی (ضد افسردگی های سه حلقه ای)
ضد افسردگی های سه حلقه ای یا همان TCAs ، در بیماری های افسردگی، اختلالات نگرانی و اضطراب، اختلالات غذاخوردن، وسواس، دردهای مزمن، ترک سیگار و اختلالات ناشی از درمان های هورمونی نظیر هورمون درمانی در یائسگی، کاربرد دارند، مثل: آمی تریپتیلین، نورتیریپتیلین، پروتریپتیلین، امی پیرامین، کلومی پرامین، دسی پرامین، تریمی پرامین و دوکسپین.
چگونه؟
تقریبا 35 درصد بالغینی که داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای را مصرف می کنند، درجاتی از اختلالات حافظه و 54 درصد بالغین مصرف کننده، اختلالات تمرکز را گزارش می کنند. به نظر می رسد این داروها با مسدود کردن عملکرد سروتونین و نوراپی نفرین که دو انتقال دهنده عصبی بسیار مهم مغزی اند، اثر خود را به جای می گذارند.
5- مسکن های مخدر ( نارکوتیک ها)
این داروها که همچنین مسکن های اپیوئیدی نامیده می شوند، برای سرکوب دردهای متوسط تا شدید کاربرد دارند، نظیر دردهای بیماری آرتریت روماتوئید. مثال: فنتانیل، هیدروکدون، هیدرومورفون، مورفین و اکسی کدون.
این داروها به شکل قرص، شربت، کپسول، شیاف، محلول های تزریقی و خوراکی وجود دارند.
چگونه؟
این دارها با سرکوب انتقال پیام های عصبی در سیستم عصبی مرکزی و در نتیجه کاهش سرعت و شدت انتقال پیام درد در سیستم عصبی و واکنش فرد به این احساس عمل می کنند. در واقع این داروها فعالیت انتقال دهنده های عصبی را که در سراسر بدن عملکردهای بسیار مهمی دارند سرکوب می کنند. بنابراین مصرف این داروها می تواند به اختلال در حافظه کوتاه مدت و بلندمدت منجر شود، مخصوصا زمانی که مصرف دارو برای مدت طولانی باشد.
6- داروهای درمان کننده پارکینسون (آگونیست های دوپامین)
این داروها که برای درمان پارکینسون بیشترین کاربرد را دارند، در درمان بیماری هایی نظیر تومور غده هیپوفیز و مخصوصاسندرم خستگی پاها (RLS) نیز دارای کاربرد هستند. مثال: آپومورفین، میراپکس و روپینیرول.
چگونه؟
این داروها مسیر انتقال و فعالیت های مغزی دوپامین را فعال می کنند. دوپامین یکی دیگر از انتقال دهنده های عصبی است که فعالیت های گسترده ای در سیستم مغز و اعصاب بر عهده دارد. حرکت صحیح بدن، احساس آرامش، کنترل حرکات بدن، یادگیری و حافظه فعالیت هایی هستند که به وجود این انتقال دهنده عصبی وابسته هستند. بنابراین مصرف طولانی مدت و زیاد این داروها، با ارائه مقادیر بالا از این انتقال دهنده عصبی می تواند بر وضعیت حافظه و یادگیری فرد نیز تاثیرگذار باشد.
7- داروهای فشارخون (بتا بلوکرها)
داروهای بتابلوکر، ریتم و فشار خون را در بدن تنظیم می کنند. این داروها مصرف گسترده ای در تنظیم فشار خون و ریتم قلب، نارسایی عملکرد ماهیچه قلب و البته در تپش قلب دارند. البته مصرف دیگر این داروها در درمان درد سینه یا همان آنژین صدری، میگرن، رعشه و لرزش بدن، و البته به صورت قطره چشمی در بیماری های چشمی نظیر آب مروارید می باشد. مثال: آتنولول، متوپرولول، پراپرانولول، سوتالول، تیمولول و سایر داروهایی که به "اولول -olol" ختم می شوند.
چگونه؟
به نظر می رسد بتابلوکرها به دلیل مسدود کردن فعالیت انتقال دهنده های عصبی کلیدی در مغز، از جمله نوراپی نفرین و اپی نفرین در کاهش حافظه موثرند.
8- داروهای بی اختیاری ادراری (آنتی کولینرژیک ها)
این داروها در کاهش علائم مثانه پرکار و کاهش عوارض ناشی از این وضعیت نظیر بی اختیاری ادرار کاربرد دارند. مثال: دارفناسین، اکسیبوتینین، سولفناسین.
چگونه؟
این داروها عملکرد انتقال دهنده عصبی به نام استیل کولین را سرکوب می کنند. در مثانه این داروهای آنتی کولینرژیک مانع انقباضات غیر ارادی ماهیچه های مثانه می شوند. بنابراین دفع ادرار قابل کنترل می گردد. در مغز نیز، این داروها با مهار فعالیت مراکز حافظه و یادگیری، منجر به کاهش حافظه خواهند شد. هر چه تعداد داروهای آنتی کولینرژیک مصرفی و همچنین مدت زمان مصرف آنها طولانی تر باشد، کاهش حافظه در فرد شدیدتر خواهد بود.
9- داروهای خواب آور (مسکن های غیر بنزودیازپینی- هیپنوتیک)
این داروها که داروهای Z نامیده می شوند، بیشترین مصرف را در درمان اختلالات بی خوابی دارند. این داروها همچنین در درمان استرس های خفیف نیز توصیه می شوند. مثل: زولپیدم، Zaleplon، Eszopiclone.
10- آنتی هیستامین ها
همانطور که می دانید این داروها در کاهش و پیشگیری از علائم آلرژی و حساسیت و خیلی وقت ها در سرماخوردگی ها کاربرد دارند. مثال: کربن اکسامین، کلروفنیرامین، دیفن هیدرامین و هیدروکسیزین.
