هوا که رو به سردی می رود، خشکی پوست شایع می شود. دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به این پرسش ها پاسخ می دهد.

آیا می توان خشکی لب ها را هم نوعی اگزمای پوستی محسوب کرد؟

بله، خشک و پوسته پوسته شدن مداوم لب ها در برخی افراد، می تواند نشانه ای از ابتلا به اگزما لب باشد. اگزماهای پوستی، نوعی بیماری سرشتی هستند که به ژنتیک افراد بستگی دارد و در اثر مواجهه با عواملی مانند استرس، خشکی پوست، سرمای هوا و قرار گرفتن در معرض هوای سرد و خشک هم تشدید می شوند.

معمولا اگزما با خارش، قرمزی و التهاب پوست همراه است، اما بیشتر کسانی که لب های خشک و پوسته پوسته ای دارند، دچار خارش و قرمزی خاصی نمی شوند. چرا؟

معمولا التهاب، قرمزی و خارش، جزو نشانه های بالینی اگزما یا حساسیت لب نیستند. نشانه های بالینی حساسیت لب، پوسته شدن، ترک خوردن و ایجاد شکاف های ریزی است که گاهی هم عمیق می شوند.

در موارد بسیار زیادی، دیده می شود ترک های سطحی یا عمیق لب تا سال ها خوب نمی شوند و فرد را آزار می دهند. دلیل مقاوم بودن این ترک ها و روند کند بهبود آنها چیست؟

ترک هایی که روی لب ها ایجاد می شوند، در طول روز در تماس مستقیم و مکرر با مخاط دهان قرار دارند. به همین دلیل هم امکان سوار شدنئ عفونت های قارچی  و میکروبی در عمق آنها وجود دارد و این عفونت ها باعث بهبودنیافتن یا کند شدن روند درمان می شوند. متاسفانه از آنجا که جلوگیری از تماس لب ها با مخاط دهان در طول روز کار چندان ساده ای نیست، نمی توان این عامل ایجاد عفونت را حذف کرد، اما می توان به افراد مبتلا به ترک لب توصیه کرد تا حد امکان لب های خود را با زبانشان خیس نکنند و آنها را چرب نگه دارند.

درباره پوسته پوسته شدن لب ها هم توضیح می دهید؟

پوسته شدن لب ها، نوعی  حساسیت  است و معمولا در دوره ای ایجاد و با استفاده از پمادهای چرب کننده لب هم درمان می شود و از بین می رود. اگر فردی دچار پوسته شدن طولانی مدت لب باشد، باید به متخصص پوست مراجعه کند و یک آزمایش مخصوص انجام بدهد تا علت احتمالی این حساسیت پیدا و بهترین راه درمان پیشنهاد شود.

علت های احتمالی پوسته شدن لب ها چه می تواند باشد؟ 

برخی از خمیردندان ها، غذاها و حتی بعضی از عوامل محیطی می توانند باعث تحریک لب و پوسته پوسته شدن آن شوند. گرفتن شرح حال از بیمار می تواند به تشخیص علت و درمان آن کمک کند. از آنجا که بافت پوست لب با بافت پوست سایر قسمت های بدن تفاوت دارد، حساسیت و اگزمای آن هم به جای خارش و قرمزی، خود را به شکل پوسته ریزی و ترک نشان می دهد.

آیا درمان پوسته شدن لب ها، پیچیده است؟

به هیچ وجه. پوسته پوسته شدن لب ها را می توان با پمادهای استروییدی   و چرب کردن آنها، درمان کرد. البته نگهداری درمان کار سختی است، یعنی فرد مبتلا به این ناراحتی که طولانی مدت دچار پوسته شدن لب است، باید درمان و نگهداری از درمان را برای پیشگیری از تشدید مشکل زیر نظر متخصص پوست انجام دهد تا مشکلش مزمن و آزاردهنده نشود.

آیا استفاده از پمادهای ویتامین A، A+D یا دیگر چرب کننده های لب هم می تواند در درمان و پیشگیری از تشدید پوسته پوسته شدن لب موثر باشد؟

بله، تمام این پمادهای چرب کننده، نوعی لایه محافظ خوب برای لب ها محسوب می شوند و می توانند پوست لب را نرم تر کنند و جلوی پوسته پوسته شدن و ترک خوردن آن را هم بگیرند. مادر محترمی که گفته بودند پوست لب های فرزندشان در فصل های سرد سال، مدام ترک می خورد، می توانند پمادهای چرب کننده را پیش از رفتن کودک به مدرسه، روی لب هایش بزند و یک پماد کوچک در کیفش قرار دهند و از او بخواهند تا هر یک یا دو ساعت یکبار با دست های تمیز، پماد را روی لب هایش بزند تا دچار ترک های عمیق و سوزش ناشی از آنها نشود. البته حواستان باشد که باید درباره تمام انواع پوسته پوسته شدن و ترک لب با پزشک مشورت کرد تا علت اصلی آن مشخص شود. ضمن اینکه استفاده از رژلب های چرب، در مواردی می تواند کمک کننده و در مواردی هم تشدیدکننده این مشکل باشد، یعنی ممکن است پوست لب فردی، به ترکیب های موجود در این رژلب های چرب هم واکنش نشان بدهد و پوسته ریزی اش بدتر شود ولی برخی احساس کنند پوست لب هایشان نرم تر شده است. در هر صورت، خشکی لب، مشکلی تکرارشونده است و درمان اساسی آن، به مراجعه به پزشک نیاز دارد.

برخی افراد مبتلا به خشکی، ترک و پوسته ریزی لب ها، عادت به خیس کردن مداوم لب های خود با آب دارند و برخی دیگر هم لب هایشان را با زبان زدن مکرر خیس و مرطوب می کنند. این عادت ها، به رفع مشکل خشکی پوست لب ها کمک می کند؟

به طور کلی، زبان زدن و کندن مداوم پوست لب ها با دست یا دندان و لب هایی که دچار پوسته ریزی یا ترک هستند یا خیس کردن مداوم آنها با آب و آب دهان، باعث تشدید علایم اگزما و حساسیت لب می شود.

خیس شدن لب، شاید تا زمانی که لب ها خیس بمانند، برای فرد خوب باشد، اما به محض بخار شدن آب که خیلی هم سریع اتفاق می افتد، بیمار شاهد خشکی پوست لب و بدتر شدن اوضاع خواهدبود. به همین دلیل به تمام افراد مبتلا به خشکی لب توصیه می شود به جای خیس کردن مداوم لب هایشان با آب و آب دهان در طول روز، آنها را چرب نگه دارند.

----------------------------------

منبع: هفته نامه سلامت