همیشه در شوخی‌های‌مان برای اینکه از یک فرد کثیف دوری کنیم، می‌گوییم طرف شپش دارد. اما خیلی دلتان خوش نباشد و فکر نکنید شپش فقط سراغ آدم‌های کثیف و بدبو می‌رود. حتی اگر هر روز هم حمام می‌کنید باز هم ممکن است که خیلی راحت پذیرای این مهمان ناخوانده کوچولو شوید.

شپش‌ها تا 6 ساعت زیر آب دوام می‌آورند

اگرچه شپش‌ها می‌توانند باعث خارش پوست سر شوند، اما بیماری‌های دیگر از جمله شوره، اگزما و حساسیت به شامپو و سایر محصولات هم می‌توانند باعث خارش سر شوند، بنابراین باید با راه تشخیص شپش به خوبی آشنایی داشته باشید. برای این کار باید با استفاده از یک شانه دندانه ریز از قسمت‌های مختلف سر فرق باز کنید و پوست را بررسی کنید.

اگر هم به شپشی برخوردید، می‌توانید با همان شانه آن را از روی مو بردارید.

در واقع تنها نشانه هجوم شپش‌ها، مشاهده‌ کردن شپش‌های بالغ یا نابالغ روی سر است. وجود تخم شپش به تنهایی دلیل بر حمله شپش نمی‌شود. در بسیاری از افراد، شپش‌ها هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند و ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا سر شروع به خارش کند.

جالب است بدانید شپش‌ها می‌توانند تا 6 ساعت زیر آب دوام بیاورند. پس حمام‌کردن یا نکردن دلیل بر ابتلای به آن نمی‌شود. خبر خوب اینکه شپش‌ها بیماری‌ها را از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌کنند.

نه پرواز می‌کنند و نه می‌پرند

در حقیقت سه نوع شپش وجود دارد که هر سه آنها علائم تقریبا مشابهی را ایجاد می‌کنند، اما هر یک در قسمت متفاوتی از بدن لانه گزینی می‌کنند.

شپش سر که روی سر، گردن و گوش‌ها زندگی می‌کند، شپش بدن که از روی لباس یا تختخواب روی بدن منتقل می‌شود و شپش ناحیه تناسلی که روی موهای زائد و پوست ناحیه تناسلی زندگی می‌کند.

شپش سر موجودی شش پا است که به پوست سر و گردن می‌چسبد و از خون انسان تغذیه می‌کند.

سایز شپش به اندازه یک دانه کنجد است که با کمی دقت می‌توانید آنها را ببینید. رنگ شپش می‌تواند سفید، قهوه‌ای یا خاکستری تیره باشد.

تخم شپش معمولا گرد یا بیضی شکل است و شپش‌ها آنها را روی ساقه مو در نزدیکی پوست سر می‌چسبانند.

شپش در میان کودکان در مدارس و مهدکودک‌ها رایج‌تر است، زیرا بچه‌ها با یکدیگر ارتباط نزدیک‌تری دارند و ممکن است از شانه‌ها و گل سرهای یکدیگر استفاده کنند. بزرگسالانی که در خانه با کودکان زندگی می‌کنند هم در خطر بیشتری قرار دارند. وقتی موهای سرتان با موهای سر فرد مبتلا تماس پیدا می‌کند شپش می‌تواند از روی موی او به موی شما بخزد.

البته شپش‌ها می‌توانند برای مدت کوتاهی روی لباس یا وسایل شخصی هم زنده بمانند، اما به‌یاد داشته باشید شپش‌ها نه می‌توانند پرواز کنند و نه بپرند!

چیزی پوست سرتان را قلقلک می‌دهد

شایع‌ترین علامت شپش، خارش است. اگرچه شپش بیماری خاصی ایجاد نمی‌کند اما گزش آن باعث ایجاد حساسیت روی پوست می‌شود. ممکن است بلافاصله پس از ابتلا دچار خارش نشوید. به‌خصوص اگر هجوم شپش‌ها خفیف باشد. ممکن است حتی تا شش هفته بعد از ابتلا هم هیچ نشانه‌ای نداشته باشید. علاوه بر خارش شدید، شپش‌ها می‌توانند باعث ایجاد حس قلقلک روی سر یا بدن شوند طوری که احساس می‌کنید چیزی درحال راه رفتن روی پوست‌تان است.

به‌دنبال خاراندن پوست ممکن است زخم‌هایی هم روی آن ایجاد شود. زخم‌های حاصل از خارش جای گزش شپش می‌توانند توسط باکتری‌های روی پوست عفونی شوند.

اگرچه این موضوع خیلی رایج نیست، اما اگر پوست سرتان قرمز، ملتهب و دردناک شده است، یا غدد لنفاوی‌تان حساس شده‌اند، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. اینها از علائم عفونت‌های پوستی هستند.

حتی گاهی‌اوقات افراد مبتلا نمی‌توانند به راحتی بخوابند. علاوه ‌بر این، شپش‌ها می‌توانند باعث ایجاد برآمدگی‌های قرمز رنگ روی سر، گردن، شانه‌ها و ناحیه تناسلی شوند. تکه‌های سفیدرنگ چسبیده به مو نیز تخم‌های شپش هستند و به سختی می‌توان با استفاده از شانه آنها را از روی مو جدا کرد.

دفع شپش با شپش کش

هرقدر هم بهداشت را رعایت کنید، ممکن است به شپش مبتلا شوید. در این صورت بهترین راه برای درمان، استفاده از داروها و روش‌هایی است که متخصص پوست برای‌تان تجویز کرده است. البته برای این کار داروهایی هم وجود دارند که برای تهیه آنها نیازی به نسخه پزشک وجود ندارد، از جمله  شامپوهای «پایرترین» یا «پرمترین.»

از دیگر داروهای مخصوص درمان شپش می‌توان به مالاتیون (که باید به پوست سر و موها مالیده شود و بعد شسته شود)، لوسیون بنزیل الکل (که باید برای 10 دقیقه روی سر و مو باقی بماند و بعد شسته شود) و شامپوی لیندان اشاره کرد.

برخی از این داروها از عصاره گل داوودی یا ترکیبات مشابه آن تولید شده‌اند و بی‌خطر محسوب می‌شوند، اما ممکن است برای کودکان مناسب نباشند. این محصولات شپش‌ها را می‌کشند، اما تخم‌های آنها را از ‌بین نمی‌برند. قبل از استفاده حتما دستور مصرف‌شان را با دقت بخوانید. ممکن است 9 تا 10 روز بعد احتیاج به مرحله دوم درمان پیدا کنید.

اگر این درمان دو مرحله‌ای برای‌تان کارساز نبود، وقت آن رسیده به پزشک متخصص مراجعه کنید تا داروهای قوی‌تری برای‌تان تجویز کند.

هیچ‌وقت از کش سر، سنجاق، مقنعه و روسری دیگران استفاده نکنید

ابتلا به شپش مسری است، بنابراین برای جلوگیری از ابتلا به آنها باید یک سری نکات را رعایت کنید.

هیچ‌وقت وسایل شخصی خود از جمله شانه سر، سنجاق، کش، تل، کلاه، مقنعه و روسری خود را به افراد دیگر قرض ندهید. لباس‌ها و ملحفه‌های‌تان را هم مرتب عوض کنید و شست‌وشو دهید.

اگر یک نفر در خانه‌تان مبتلا به شپش شده است، حتما همه مبل‌ها، صندلی‌ها و زمین را جاروبرقی بکشید و برای دو هفته روی آنها را با کاور پلاستیکی بپوشانید.

اگر می‌خواهید نگرانی‌تان رفع شود به پزشک مراجعه کنید؛ پزشک، پوست سر شما را با استفاده از نور مخصوصی بررسی می‌کند. با این لامپ می‌توان به آسانی شپش‌ها را شناسایی کرد.

علاوه بر این باید تمامی لباس‌هایی که در 48 ساعت گذشته از آن استفاده کرده‌اید و ملحفه‌ها و حوله‌ها را با استفاده از شوینده‌های مخصوص شپش و آب داغ شست‌وشو دهید.

اگر هم کودک‌تان عادت دارد با عروسک‌هایش بخوابد آنها را هم برای 20 دقیقه در خشک کن با دمای بالا بیندازید. برای درمان شپش‌تان خجالت نکشید. ارزش این همه خارش و سختی را ندارد.

مایونز، سرکه و شانه مخصوص مصریان باستان

برخی‌ معتقدند مایونز، سرکه سفید و عصاره درخت چای می‌توانند به صورت طبیعی شپش‌ها را از بین ببرند. گفته می‌شود اگر مایونز روی مو مالیده شود و یک شب تا صبح روی آن با کلاه کیسه‌ای مخصوص سر پوشیده شود، شپش‌ها را خفه می‌کند.

در مورد سرکه نیز اعتقاد بر این است که ماده چسبنده تخم‌ها را حل می‌کند و آنها را از روی مو جدا می‌سازد. اگرچه تاثیر این روش‌ها به طور علمی ثابت نشده است، اما متخصصان معتقدند امتحان کردن آنها ضرری به بدن نمی‌رساند. با این حال بهتر است به عنوان اولین راه چاره به کار برده نشوند.

علاوه بر این ها می‌توان از شانه مخصوص شپش استفاده کرد. این شانه دارای دندانه‌های بسیار ریزی است که شپش‌ها و حتی تخم‌های آن را از روی مو جدا می‌سازد. در واقع اولین بار مصریان باستان از آن استفاده می‌کردند و آثاری از این شانه‌ها در مقبره‌های‌شان پیدا شده است.

تنها نکته منفی، وقت گیر بودن کار با آن است چراکه باید با دقت تک‌تک شپش‌ها و تخم‌های‌شان را از روی مو جدا کرد. بهتر است بلافاصله پس از استفاده از شامپوهای ضد‌شپش از این شانه استفاده کرد تا تمامی آثار شپش از روی مو پاک شوند.

------------------------------------------------------------------------------------

منبع: مجله سیب سبز