آزمایش های یک متخصص آلمانی در آمریکا نشان می دهند که قطر مردمک چشم انسان می تواند شرایط روحی فرد نظیر استرس و یا بیزاری را فاش کند.
مردمک چشم قسمتی از این عضو حیاتی و حساس است که در میان عنبیه محصور شده است. در نقطه میانی عنبیه چشم سوراخی وجود دارد که مردمک نامیده می شود. از طریق مردمک، نور وارد قسمت داخلی چشم می شود. برای انطباق با شدت نور، مردمک کوچک یا بزرگ می شود. قطر مردمک از طریق باز و بسته شدن ماهیچه های عنبیه تغییر می کنند.
اما اندازه مردمک چشم تحت تاثیر عوامل دیگری نیز می تواند تغییر کند به گونه ای که قطر مردمک می تواند بیشتر از آنچه که عموما گمان می رود، وضعیت دورنی فرد را آشکار سازد.
«اکهارد هس» روانشناس آلمانی از نخستین دانشمندانی بود که مردمک چشم و نسبت اندازه آن با حالات دورنی انسان را مورد بررسی قرار داد.
تحقیقات وی در دانشگاه شیکاگو نشان دادند که مردمک چشم انسان به تصاویر عاطفی واکنش نشان می دهد. اگر تحریکی برای انسان خوشایند باشد، مردمک باز می شود و اگر ناخوشایند باشد، مردمک جمع می شود.
برای مثال وی برای انجام این تحقیق، تصاویری از کوسه ها در دریا را به شرکت کنندگان نشان می داد. علاوه بر این، او به آنها تصاویر خوشایندی نیز نشان داد. آزمایش ها نشان داد مردمک چشم زنان در حین دیدن تصاویری از یک نوزاد زیبا، بزرگتر می شود و این پدیده در مردها بیشتر در حین دیدن تصاویری از طبیعت زیبا دیده می شود.
افزون بر این، مردمک چشم به استرس و فشار ذهنی نیز واکنش نشان می دهد. زمانی که فشار ذهنی بالا می رود، مردمک جمع می شود تا اینکه استرس را کاهش دهد. همچنین زمانی که یک نفر از چیزی چندشش می شود، مردمک چشم او جمع می شود.
پزشکان از این واکنش مردمک برای آزمایش کارکرد صحیح مغز انسان بهره برداری می کنند. اگر هر دو مردمک گرد و هم اندازه باشند، باز و بسته شدنشان متناسب و درست باشد و به طور مناسب به نور واکنش نشان دهند، نشان دهنده این است که مغز فرد درست کار می کند
