لوزه ‏ها می‏توانند بزرگ شوند. این بزرگی لوزه‏ ها به قدری شایع است و در بچه‏ ها زیاد دیده می ‏شود که صرف بزرگی آنها را یک بیماری نمی‏دانیم، بخصوص در کودکان سه ‌تا‌ شش سال به وفور لوزه سوم بزرگ می‏ شود.

«فرزند دوم من پسری است هفت ساله که بسیار لاغر است، اصلا از بینی نفس نمی‌کشد. بینی او مشکل دیگری ندارد غیر از این‌که خلط بینی او بسیار در عقب جمع می‌شود و تخلیه آن مشکل است. از غذا نیز متنفر است. از شیرینی و بسیاری از تنقلات هم گریزان است. چه کنم؟» این عبارات را شاید بارها از زبان اطرافیان و والدینی که کودک زیر هفت‌سال دارند، شنیده باشید. اینها همگی علائم لوزه سوم است.

عضوی از بدن که بزرگ‌شدن بیش از حد آن بر نیاز کودک به درمان تاکید می‏کند. برای همین است که متخصصان گوش و حلق و بینی همیشه تاکید می‏کنند اگر کودک شما در اثر بزرگی لوزه، برای مدت طولانی از راه دهان نفس بکشد، تغییراتی در شکل ظاهری صورت او ایجاد می‏شود که دیگر قابل درمان و جبران نیست.

لوزه سوم کجاست؟

لوزه سوم یکی از قسمت‏ های سیستم لنفاوی بدن است که جزو سیستم دفاعی محسوب می‏ شود و محل قرارگیری آن در ناحیه پشت بینی است؛ جایی که آن را به عنوان حلق بینی نامگذاری می‏ کنیم و در معاینه معمولی قابل رویت نیست.

بزرگی لوزه‏ ها بیماری است؟

لوزه‏ها می‏توانند بزرگ شوند. این بزرگی لوزه‏ ها به قدری شایع است و در بچه‏ ها زیاد دیده می ‏شود که صرف بزرگی آنها را یک بیماری نمی‏دانیم، بخصوص در کودکان سه ‌تا‌ شش سال به وفور لوزه سوم بزرگ می‏ شود.

چرا کار به تنفس دهانی می‏ کشد؟

اما والدینی که مدام شاهد این هستند که کودکشان حتی شب‌ها هنگام خواب از دهان نفس می‏کشد، خوب است بدانند به هر حال رشد غیرطبیعی لوزه سوم سوراخ ‏های پشت بینی را تنگ کرده و موجب  تنفس دهانی  خواهد شد.

این مهم‌ترین علامت بزرگی غیر‏طبیعی لوزه سوم است. به طوری که وقتی تنفس مشکل پیدا کرد، ممکن است صدادار شود و  خر خر در خواب نیز اضافه شود.

گاهی این خرخر، والدین را بیشتر نگران می‏کند در صورتی که حتی اگر خرخر هم وجود نداشته باشد، همین که تنفس از راه دهان صورت می‏گیرد، یک مورد غیر‏طبیعی است.

قیافه‏ های لوزه سومی

نکته مهم دیگر در کودکان با لوزه سوم بزرگ، این است که صدایشان اغلب تودماغی می‏شود. تغییرات دیگری هم در این افراد ایجاد می‏ شود به طوری که در دراز‏مدت قیافه این کودکان جوری تغییر می‏ کند که در اصطلاح پزشکی به آنها قیافه لوزه‏ سومی یا آدنوئید ‌فیس می‏ گویند. دهان این کودکان نیز همیشه باز است.

لب‏ های بالایشان به طرف بالا برگشته و موجب نمایان‌شدن دندان‏ های جلویی‏شان می‏ شود. روی چشم‏هایشان هم گاهی اوقات کبود است.

لوزه سوم به جنگ همه ارگان‏ها می‏ رود

علاوه بر مشکل تنفسی، لوزه سوم روی سایر قسمت‏های بدن و ارگان‏ها هم تاثیر می‏گذارد. یکی از آنها، ارگان‏های مجاور با لوزه سوم است.

در این کودکان، غدد لنفاوی گردن در ناحیه زاویه فک بزرگ می‏شود که این حالت در پاسخ به التهاب و عفونت‏های طولانی لوزه‏هاست.

مشکل دیگر، بیماری‏های بینی و سینوس‏های اطراف آن است. بینی این کودکان مدام ترشحات چرکی دارد. به طوری که خیلی اوقات والدین مجبورند مدام به آنها آنتسوتیک  بدهند.

مشکل دیگر اختلالات رشد فک و صورت این کودکان است، بخصوص فک بالا. در این کودکان فک به صورت طبیعی رشد نمی‏کند. به طوری که مشکل فک بالا به صورت عمیق‌شدن کام بروز می‏ کند.

فک بالای این کودکان به صورتی است که رشد طولی آن صورت کودکان را دراز و کشیده می ‏کند.

همچنین این کودکان اختلال جفت شدن دندانها  را دارند و لثه آنها نیز مشکل پیدا می‏ کند.

لوزه سومی‏ ها بیش ‏فعال و از غذا متنفرند

فراموش نشود کودکان مبتلا به تدریج اشتهای خود‌ را از دست خواهند داد. چون کودک به علت تنفس از راه دهان، نمی‏تواند همزمان هم تنفس کند و هم غذا بخورد برای همین کم‌اشتها شده و به دنبال آن کاهش رشد جسمی پیدا می‏ کند.

همچنین سیستم ایمنی بدن این کودکان چون ضعیف‏تر می‏شود، نسبت به عفونت‏ها حساس‏تر خواهد شد.

نکته دیگر اثرات لوزه سوم بر هوش و رشد ذهنی کودکان است. فعالیت ذهنی این کودکان با کاهش اکسیژن هنگام خواب و عفونت‏های مکرر کم می‏شود، به طوری که آنها معمولا در انجام تکالیف مدرسه و در درسشان عقب‏تر هستند و گاهی مبتلا به  بیش فعالی  و عدم تمرکز نیز می‏ شوند.

علاوه بر همه اینها مساله دیگر، اختلال خواب است. این کودکان خوابشان منقطع است. چون هنگام  خوابیدن مشکل تنفسی دارند و مجبور می‏شوند شرایط خود را در خواب مدام تغییر دهند.

این مساله در کودکان کوچک‏تر عاملی است که آنها را مستعد  شب ادراری  هم می‏کند. در موارد خیلی شدید حتی این مشکل روی سیستم قلبی عروقی آنها هم می‏ تواند تاثیر بگذارد.

شعار همیشگی: اول پیشگیری

حالا می‏ بینیم لوزه سوم که ساده و پیش‌پاافتاده به نظر می‏رسد، در صورت بیماری چقدر می‏ تواند عواقب داشته باشد. برای همین است که متخصصان همیشه پیشگیری را در این اختلال مقدم بر درمان می‏دانند. چون به طور مثال در کودکی که دچار اختلال رشد فک و صورت شده و دندان‏هایش جفت نمی‏ شود، با بزرگ‌شدن کودک با این که لوزه سوم از بین می‏رود، ولی آثاری که در رشد فک و صورت است، به شکل دائمی با او می‏ ماند.

لوزه سوم را چطور تشخیص دهیم؟

تشخیص این اختلال خیلی مهم است، چون متاسفانه بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماری‏ ها اشتباه گرفته می‏شود.

علائم بزرگی لوزه سوم گرفتگی بینی و ترشحات آن است. کودکی هم که دچار  عفونتهای سینوسی مزمن است، مهم‌ترین علامتش گرفتگی و ترشح بینی است. این علائم در کودکی هم که دچار آلرژی مزمن است، دیده می‏شود. بنابراین ما نیاز داریم که برای افتراق این علائم اقدامات تشخیصی انجام دهیم.

اولین قدم معاینه ساده است که شامل معاینه بینی و حلق و گوش می‏ شود. بعد از آن برای این که دقیقا ارزیابی را کامل کنیم، معاینه دقیق‏تر به کمک آندوسکوپ از راه بینی است.

به این ترتیب تمام مشکلاتی را که شامل سینوزیت، آلرژی،  پولیپ، لوزه سوم و بزرگی شاخک‏ های بینی است می‏توانیم افتراق و تشخیص دهیم.

درمان بزرگی لوزه سوم

در صورتی که تشخیص ما بر این بود که مشکل از لوزه سوم است، در وهله اول بزرگی لوزه سوم را بر حسب میزان بزرگی و بر حسب شدت علائم درجه‏ بندی می‏ کنیم. اگر در کودک علائم تازه شروع شده باشد و مدت زیادی از آن نگذشته باشد، با درمان‏های دارویی شروع می‏ کنیم تا از رشد بیشتر لوزه سوم جلوگیری کنیم.

در کودکانی که علائم خیلی شدید است و مشکلات خیلی جدی در تنفس دارند، در صورتی که لوزه سوم هم از نظر درجه‏بندی اندازه بزرگی داشته باشد، درمان‏های جراحی برای خارج کردن لوزه سوم لازم است.

درمان بدون تیغ جراحی

البته گروهی از بچه‏ ها هستند که ممکن است آنها را با یک روش جدید که نه دارویی است و نه جراحی، بتوانیم درمان کنیم.

در این کودکان ممکن است بتوانیم حجم لوزه سوم را بدون بیهوشی با روش‏هایی مثل استفاده از امواج رادیوفرکانس کم کنیم.

این کار مزایایی دارد که مثل عمل جراحی خونریزی ندارد، احتیاجی به بیهوشی هم ندارد.

علاوه بر این که بافت‏های طبیعی هم مشکلی برایشان ایجاد نخواهد شد و استرس کودک هم در مورد جراحی و اتاق عمل از بین خواهد رفت.

به این ترتیب تعداد عمل‏های جراحی در مورد لوزه سوم را می‌توانیم به حداقل ممکن برسانیم.