گرفتگی صدا نوعی اختلال در تولید صدای طبیعی توسط ارگان تولید صوت، یعنی حنجره است. حنجره (Larynx) جزئی از دستگاه تنفسی است که در تولید صدا، تنظیم تنفس و جلوگیری از آسپیراسیون نقش دارد.

ارائه تعریف جامعی از صدای طبیعی دشوار است، ولی در مجموع صدای نرمال و طبیعی بایستی به راحتی قابل شنیدن باشد، شفاف بوده و دامنه و خصوصیات آکوستیک آن در هنگام صحبت ثابت باقی مانده و برای سن و جنس شخص، متناسب باشد.

هر گونه تغییر در خصوصیات فوق می‌تواند منجر به احساس گرفتگی صدا شود که در بعضی از بیماران، موارد فوق اتفاق نیفتاده، ولی شخص هنگام صحبت احساس خستگی یا درد کرده و یا به مدت طولانی نمی‌تواند صدای نرمال خود را حفظ نماید که این موارد نیز نشانه‌ای از بیماری در ناحیه حنجره است.

دلایل گرفتگی صدا

1- استفاده نابجا و بیش از حد از حنجره مثل فریاد زدن و یا در برخی مشاغل مثل معلمین، خوانندگان و مداحان

2-بیماری‌های التهابی و عفونی حنجره مثل لارنژیت‌های حاد و مزمن، سرماخوردگی، سینوزیت و سرفه‌های پیاپی در اثر التهاب دستگاه تنفسی

3- آلرژی که باعث افزایش ترشح حلق و در نتیجه تورم تارهای صوتی می‌شود.

4- ریفلاکس یا برگشت اسید معده به مری و گلو به ویژه شب‌ها

5- بخار مواد شیمیایی و یا دود سیگار، البته ذکر این نکته لازم است که نه تنها سیگار باعث تحریک تارهای صوتی می‌شود، بلکه باعث ایجاد پولیپ تارهای صوتی و همینطور

تومور سرطانی در حنجره می‌شود که این موارد هم باعث گرفتگی صدا می شوند.

6- خشکی هوا که بیشتر در زمستان و در مناطق سرد و خشک نمود پیدا می‌کند.

7- عبور لوله‌های تنفسی از حنجره به هنگام بیهوشی عمومی برای اعمال جراحی، باعث تورم ناحیه حنجره می‌شود.

8- ضربه مستقیم به حنجره و به دنبال آن شکستگی غضروف آن و خونریزی که باعث گرفتگی صدا می‌شود.

9- بیماری‌های تیروئیدو همینطور اعمال جراحی که در این ناحیه انجام می‌شود.

10- بیماری‌های عصبی همچون ام.اس و یا سکته مغزی

تشخیص بیماری های حنجره

روش‌های مختلفی برای تشخیص بیماری‌های حنجره وجود دارد که قدیمی‌ترین روش معاینه حنجره، معاینه با آینه است که هنوز نیز مورد استفاده است، ولی متاسفانه همه بیماران قادر به تحمل آن نیستند و به علاوه امکانی برای ضبط تصاویر وجود ندارد.

امروزه روش‌های جدید معاینه حنجره را فراهم آورده‌اند که در این عرصه تقریبا جایگاهی برای معاینه زیر بیهوشی برای تشخیص بیماری‌های حنجره وجود ندارد.

روش‌های دیگر مانند تست‌های آنالیز صدا و روش‌های تصویربرداری در موارد خاص و با تشخیص پزشک معالج مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معاینه حنجره در بسیاری از موارد با توجه به نیاز به ابزار خاص ممکن است مقدور نباشد. در مواردی که گرفتگی صدا بیشتر از 2 یا 3 هفته طول می‌کشد، به خصوص در مردان بالای 40 سال که سابقه مصرف سیگار دارند، انجام آن ضروری است.

تشخیص زودهنگام  سرطان حنجره در حفظ عملکرد و طول عمر بیماران نقش بسزایی داشته و همواره در بیماران پر خطر باید مد نظر باشد.

درمان گرفتگی صدا

درمان گرفتگی صدا بستگی به تشخیص علت آن داشته و معمولا به صورت تیمی انجام می‌شود که حضور لارنگولوژیست به همراه گفتار درمانگر در غالب موارد ضروری بوده و در موارد خاص بایستی از سایر متخصصین مانند روانپزشکان نیز استفاده کرد.

علاوه بر درمان‌های خاص برای هر بیمار، رعایت بهداشت حنجره، تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی برای همه بیماران توصیه می‌شود.

سایر درمان های نگهدارنده عبارتند از:* استراحت صوتی

* مرطوب کردن گلو با دستگاه‌های بخور و خوردن مایعات فراوان

* مصرف داروهای ضد احتقان و ضد سرفه و خلط آور و همینطور آنتی بیوتیک زیر نظر پزشک

* استفاده نکردن از مواد تحریک کننده مثل قهوه و کافئین و کوکا و الکل و دوری از دود سیگار و مکان‌های آلوده

پیشگیری از گرفتگی صدا

برای پیشگیری از گرفتگی و اختلالات صدا به ویژه در افراد دارای مشاغل خاص که بیشتر از حنجره خود استفاده می‌کنند، مثل اساتید دانشگاه و یا معلمین این توصیه‌ها کمک کننده است.

خوردن مایعات فراوان، گرم نگه داشتن حنجره، مرطوب کردن هوای تنفسی و دوری از هوای آلوده و دود سیگار و همینطور خودداری از فریاد زدن و پچ پچ کردن و صحبت کردن موقع عصبانیت و درمان بیماری‌های همراه مثل سینوزیت و یا ریفلاکس معده.

* هشدار

اگر گرفتگی صدا بیش از دو هفته طول بکشد و یا بدون علت خاصی به ویژه در افراد سیگاری تظاهر کند، حتما باید نزد پزشک متخصص گوش و حلق و بینی رفت و تحت معاینه کامل حنجره قرار گرفت تا در صورت دیدن ضایعه و یا توده‌ روی تارهای صوتی، درمان لازم انجام گیرد.