ام آر آی یا روش تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (Magnetic Resonance Imaging (MRI یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است.

همانطور که می دانیم در روش های تصویربرداری با اشعه ایکس مانند رادیوگرافی ساده و یا سی تی اسکن، بدن تحت تابش مقدار معینی از اشعه یونیزان قرار می گیرد که اگر از حد مشخصی بیشتر باشد، می تواند موجب اشکالاتی در کارکرد سلول ها شود، ولی در ام آر آی از اشعه ایکس استفاده نمی شود.

ام آر آی چگونه انجام می شود؟

امواج مورد استفاده در ام آر آی از جنس امواج رادیویی و مغناطیسی هستند که ضرری برای بدن ندارند. این روش تصویربرداری دردناک نیست.

در ام آر آی ابتدا بیمار در یک میدان مغناطیسی قوی قرار گرفته و سپس امواج رادیویی به سوی او تابیده می شوند.

بافت های بدن در جواب به این موقعیت، امواج رادیویی دیگری را از خود ساطع می کنند.

با دریافت این امواج رادیویی که از بدن بیمار ساطع می شود و تحلیل این امواج توسط یک کامپیوتر پرقدرت، تصاویری بر روی مانیتور دستگاه ایجاد می شود که سطح مقاطعی از اندام مورد نظر را نشان می دهد.

ام آر آی یک روش تصویربرداری دقیق و پرقدرت برای تشخیص مشکلات و بیماری های بافت های بدن است.

یکی از نقاط تمایز این روش با سی تی اسکن در این است که در ام آر آی تصاویر بافت های نرم مانند غضروف، تاندون، لیگامان، عصب و رگ ها بسیار واضح و دقیق دیده می شوند و این روش تصویربرداری برای تشخیص بیماری های این بافت ها مفید است.

در انجام ام آر آی، بیمار باید به چه نکاتی توجه کند؟

دستگاه ام آر آی معمولا به شکل یک اتاقک کوچک است که تونلی در درون آن وجود دارد. تختی در جلوی این تونل قرار دارد که می تواند به درون آن حرکت کند.

برای انجام ام آر آی، بیمار روی تخت دراز می کشد و سپس به داخل تونل می رود.

در مدت انجام تصویربرداری، تخت بیمار در داخل تونل حرکت می کند. مدت تصویربرداری با ام آر آی طولانی تر از سی تی اسکن است و بیمار در مدت کار کردن دستگاه باید بی حرکت باشد، زیرا حرکت بیمار موجب می شود تا تصویر به دست آمده محو و غیر دقیق باشد.

در حین انجام ام آر آی ممکن است صداهایی از دستگاه شنیده شود که طبیعی است.

ممکن است قبل از انجام ام آر آی، دارویی به بیمار تزربق شود. اگر بیمار به بعضی داروها حساسیت دارد، حتما قبل از تزریق دارو باید آن را به اطلاع پرسنل پزشکی حاضر در اطاق ام آر آی برساند. اگر بعد از تزریق، بیمار احساس بدحالی کرد، باید آن را فورا به پرسنل پزشکی اطلاع دهد.

قبل از ورود به اتاق ام آر آی، بیمار باید تمام وسایل فلزی را از خود دور کند، وگرنه ممکن است جذب مغناطیس دستگاه شوند.

اگر در داخل بدن شما وسایل فلزی کارگذاشته شده است، باید قبل از انجام ام آر آی به پزشک خود اطلاع دهید.

ام آر آی برای تشخیص چه بیماری هایی مفید است؟

MRI ممکن است برای کمک به تشخیص این بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد:

- تومورهای درون لگن، شکم و قفسه سینه، اندام‌های تناسلی، کلیه‌ها و مجاری ادراری

-برخی از مشکلات قلبی

- ناهنجاری‌هایی که کبد، کیسه صفرا، مجرای صفراوی و لوزالمعده را درگیر می‌کنند.

- برای تشخیص علت درد لگنی، که ممکن است ناشی از آندومتریوز، فیبروئید یا آدنومیوز باشد.

- ناهنجاری‌هایی که بر رحم اثر می‌گذارند.

- سرطان پستان

کدام قسمت های بدن را می توان ام آر آی کرد؟

موارد کاربرد MRI بسیار زیاد است که در این جا فقط چند نمونه ذکر می شود:

1- ام آر آی مغز: ام آر آی در بررسی مغز، نخاع، چشم، گوش و بسیاری از دیگر اعضای موجود در ناحیه سر و گردن به کار می رود.

باید یادآور شد که نخستین بار از این روش برای بررسی مغز و نخاع استفاده گردید و ام آر آی به میزان زیادی به یاری متخصصین و جراحان مغز و اعصاب آمد.

از این روش در تشخیص پارگی و جابجایی دیسک های بین مهره ای ستون فقرات، صدمات و تومورهای نخاع، تومورهای مغز، خونریزی ها و به خصوص  سکته های مغزی استفاده می شود.

در برخی موارد خاص که تشخیص آن بر عهده پزشک معالج شماست، ممکن است نیاز به استفاده از ماده گادولینیوم جهت تصویربرداری در روش ام آر آی باشد. در این نوع تصویربرداری، تصاویر کاملا تفکیک‌شده‌‌‌‌ای از بخش‌‌‌‌های مختلف مغز گرفته می‌‌‌‌شود و وضعیت بیماران مبتلا به  سردرد حمله‌‌‌‌ای و ناگهانی، ضعف و دوبینی با MRI مغز قابل بررسی است.

2- ام آر آی ستون مهره‌‌‌‌ها: معمولا برای بررسی بیرون‌زدگی یا  ورم غیر عادی دیسک،‌ تنگ شدن و ناراحتی کانال میانی ستون مهره‌‌‌‌ها ( تنگی کانال نخاع) کاربرد دارد.

علاوه بر این، این نوع تصویربرداری بهترین شیوه برای بررسی وضعیت آسیب‌‌‌‌ها و مشکلات عودکننده (بازگشت‌کننده) ستون مهره‌‌‌‌ها در بیمارانی است که مورد عمل جراحی ستون مهره‌ها قرار گرفته‌‌‌‌اند.

3- ام آر آی استخوان و مفصل‌‌‌‌ها: در این نوع تصویربرداری، وضعیت تمام استخوان‌‌‌‌ها و مفصل‌ها، حتی بافت‌‌‌‌های نرم به ویژه بخش‌‌‌‌های متصل به آن‌‌‌‌ها قابل‌ بررسی است.

وضعیت تاندون‌ها، رباط‌‌‌‌ ها، عضلات، غضروف‌‌‌‌ها و آسیب‌های احتمالی استخوان‌‌‌‌ها نیز با این تصویربرداری مورد بررسی قرار می گیرد.

4- ام آر آی حفره شکم: معمولا زمانی که استفاده از سی‌‌‌‌تی‌اسکن و اولتراسون پاسخگوی نیاز پزشک برای تشخیص بیماری نباشد، از MRI حفره شکم برای بررسی دقیق وضعیت اندام‌‌‌‌های درونی حفره‌شکم استفاده می‌‌‌‌کنند.

شاخص‌‌‌‌ترین کاربرد MRI حفره شکم، بررسی وضعیت کبد،  غدد فوق کلیه و پانکراس (لوزالمعده) است.

5- ام آر آی دستگاه گردش خون:MRA ، ام آر آی ویژه دستگاه گردش خون و بررسی وضعیت قلب و رگ‌‌‌‌هاست. رگ‌‌‌‌های مرتبط با گردن (کاروتید) و مغز نیز با این نوع MRI بررسی می‌‌‌‌شوند.

برای بررسی وضعیت رگ‌‌‌‌های محوطه شکم، به ویژه رگ‌‌‌‌های مرتبط به کلیه‌‌‌‌ها نیز از MRA استفاده می‌‌‌‌کنند.

منابع:

ایران ارتوپد - دکتر مهرداد منصوری

همشهری آنلاین

شبکه بهداشت و درمان شهرستان اقلید