بیماری واریس به علت صدمه دیدن جدار رگ و اختلال در عملکرد جریان خون بروز می‌یابد. سیاهرگ‌‌های واریسی به صورت رگ‌های دراز، گشاد شده و پرپیچ‌ و خم و اغلب در سطوح اندام تحتانی پدیدار می‌شوند.

گفته می‌شود بیش از 10 تا 20 درصد از جمعیت کشور ما به بیماری واریس مبتلا هستند. جمعیتی که شاید خودشان هم ندانند علت مبتلا شدنشان به واریس چیست، البته متاسفانه این بیماری زنان 40 تا 50 سال را بیشتر از سایر گروه‌های سنی درگیر می‌کند؛ ولی با این حال به گفته کارشناسان علاوه بر جنسیت و بارداری، سابقه خانوادگی، سرپا ایستادن‌های طولانی، افزایش سن، وزن زیاد و استفاده از داروهای هورمونی نیز از عوامل خطر ابتلا به واریس هستند.

دکتر محمدهادی سعید مدقق رییس مرکز تحقیقات جراحی عروق و اندواسکولار دانشگاه علوم پزشکی مشهد ابتلا به بیماری واریس را نتیجه کم‌تحرکی افراد جامعه می‌داند.

وی با اشاره به این که این بیماری در بین زنان شیوع بیشتری دارد، معتقد است: بیماری واریس به علت صدمه دیدن جدار رگ و اختلال در عملکرد جریان خون بروز می‌یابد. سیاهرگ‌‌های واریسی به صورت رگ‌های دراز، گشاد شده و پرپیچ‌ و خم و اغلب در سطوح اندام تحتانی پدیدار می‌شوند.

در این میان باردارى عامل اصلى ابتلای بیشتر زنان به این بیماری است. به این دلیل که در دوران باردارى، وریدهاى ساق پا پرتر بوده و راحت‌تر پاره مى‌شوند، زیرا حجم خون و فشار شکمى در این دوران افزایش مى‌یابد و هورمون‌ها سبب گشاد شدن رگ‌هاى خونى مى‌شوند. هرچه حاملگى به پایان خود نزدیک مى‌شود، خطر واریس افزایش مى‌یابد.

در واقع این وزن اضافى بویژه در اطراف شکم، فشار مضاعفی را بر وریدهاى ساق پا تحمیل مى‌کند. برای همین زنانى که اضافه وزن دارند، نسبت به زنان لاغر بیشتر در معرض ابتلا به واریس هستند و این خطر در مورد زنان چاق سه بار بیشتر است.

این پزشک فوق‌تخصص جراحی عروق، با اشاره به علائم بیماری واریس می‌گوید: خستگی پا بویژه در پایان روز یا بعد از ایستادن‌های طولانی، ورم پا، خارش، تغییر رنگ و زخم شدن مچ پا، درد شدید و ناگهانی، سفت شدن و برآمدگی‌ عروق به علت لخته شدن خون داخل رگ از علائم بیماری واریس است.

این در حالی است که دکتر محمدباقر اولیا، متخصص روماتولوژی هم با اشاره به این که واریس بیماری‌ عروق وریدی است، می‌گوید: بیشترین محلی ‌که‌ عروق واریس خود را نشان می‌دهند در اندام‌های تحتانی،‌ پشت ران‌ و ساق ‌پاهاست.

این متخصص روماتولوژی با بیان این که همه وریدهای بدن می‌توانند دچار واریس شوند، این طور توضیح می‌دهد: حتی وریدهای داخل مری هم ممکن است، دچار واریس شوند.

شکایت عمده: دردهای مبهم

ایجاد یک ‌تصویر برجسته‌ عروقی ‌در سطح پوست‌ و دردهای‌ مبهم در اندام‌ها که ‌باعث ‌خستگی ‌پا و ‌مشکلات‌ ر‌وحی ‌می‌شود، شکایت اصلی مبتلایان به واریس است.

با این حال این متخصص روماتولوژی تاکید می‌کند: کاهش وزن اضافی، پرهیز از ایستادن طولانی، جلوگیری از متوقف‌ کردن‌ خون ‌در وریدها، استفاده از جوراب‌های واریس و قرار‌ دادن پاها در سطحی بالاتر از سطح قلب هنگام خواب، از جمله ‌راه‌های پیشگیری ‌از بیماری‌ واریس محسوب می‌شود.

به گفته وی، این بیماران ‌در صورت‌ استفاده نکردن از جوراب‌های واریس ‌می‌توانند از باندهای‌کشی استفاده کنند.

دکتر اولیا خاطرنشان می‌کند: درخصوص درمان واریس باید گفت در مرحله اول ‌باید ‌از روند بیماری جلوگیری کنیم. همچنین ‌استفاده از داروهایی ‌که ‌به ‌داخل ‌وریدها تزریق می‌شود، می‌تواند ‌در‌ وریدهای‌سطحی کوچک مناسب باشد. راه دیگر درمان ‌واریس، ‌اقدام ‌به‌ جراحی و برداشتن ‌وریدها‌ست.

چه بخوریم تا واریس نگیریم

به گفته کارشناسان، بهبود رژیم غذایی می‌تواند عاملی باشد برای کاهش فشار روی رگ‌های شما و همچنین تقویت آنها، در این میان برخی مواد غذایی برای از بین بردن رگ‌های واریسی موثر است مثلا کارشناسان تاکید می‌کنند که برنج سفید باید حتما از برنامه غذایی مبتلایان به واریس حذف شده و برنج قهوه‌ای جای آن را بگیرد.

همچنین خوردن فیبر بیشتر نیز برای درمان این بیماری کمک‌کننده است بخصوص در کسانی که مبتلا به یبوست هستند؛ چون این افراد بیشتر در معرض ایجاد فشار روی رگ‌ها بخصوص در ناحیه مقعد هستند، در حالی که استفاده از فیبر بیشتر و یک بطری آب در تمام روز حرکات روده را نرم کرده و مانع از تشکیل رگ‌های واریسی در ناحیه مقعد می‌شود.

واریس پاها در بارداری 

طی 9 ماه بارداری، شاید شما نیز این حس را پیدا کنید که پاهایتان سنگین است و واریس گرفته اید. خوشبختانه این ناراحتی نیز مانند بیشتر ناراحتی های دوران بارداری، موقتی و گذرا است.

بارداری سبب تغییر سریع ارگانیسم بدن مادر می شود. اولین اثر آن نیز کند کردن جریان خون در رگ های ران ها و ساق پا است. به همین دلیل بسیاری از زنان از واریس پاهایشان شکایت می کنند.

از سوی دیگر، طی 9 ماه بارداری، بعضی هورمون ها و به ویژه پروژسترون به مقدار بسیار زیادی تولید می شود تا بافت ها را نرم کند و رشد جنین در رحم و زایمان راحت تر صورت گیرد.

این هورمون ها روی رگ های بدن نیز تاثیر می گذارند، آنها را منبسط می کنند و دیواره های رگ ها را ضعیف تر می کند و به این ترتیب، جریان خون در رگ های پا کمی مختل می شود.

با این حال، تمامی زنان باردار در مقابل این گونه مشکلات یکسان نیستند. در این میان، عوامل وراثتی نیز دخیل بوده و احتمال بروز این گونه ناراحتی ها با بالاتر رفتن تعداد زایمان ها نیز افزایش می یابد.

به طور معمول تنها 10 تا 20 درصد مادرانی که برای اولین بار باردار شده اند، دچار سنگینی و خستگی پاها می شوند ولی تقریبا 40 درصد زنانی که برای چهارمین بار باردار شده اند، از این ناراحتی رنج می برند.

در طول بارداری، زنانی که خستگی پاها در آنها ارثی است یا در گذشته واریس داشته اند، باید این سه نکته را رعایت کنند:

1ـ جلوگیری از افزایش وزن که سبب فشرده شدن بیشتر رگ ها می شود و استفاده از جوراب مخصوص واریس توصیه می شود. مصرف داروهای تقویت کننده عروق نیز می تواند تا حدی از سنگینی و درد پاها بکاهد. این داروها تاثیر سویی روی جنین نمی گذارند، با این حال بیشتر پزشکان آن را پس از زایمان تجویز می کنند. در بیشتر موارد با تولد نوزاد، تمامی مشکلات دوران بارداری از جمله خستگی پاها برطرف می شود.

2ـ برای مدت طولانی سر پا نایستید، وقتی می نشینید، پاهایتان را جفت نکنید، وسایل سنگین را بلند نکنید، چون بیش از پیش به رگ های پا فشار می آورند، به طور مرتب فعالیت ورزشی مانند پیاده روی را انجام دهید.

3ـ وقتی می خوابید، پاهایتان را 5 تا 10 سانتی متر بالاتر ببرید تا جریان خون راحت تر شود، از گرما فاصله بگیرید، شوفاژهای زمینی، حمام های گرم، اپیلاسیون با موم گرم و سونا برای شما مناسب نیست، سیگار را کنار بگذارید. دخانیات دشمن جنین و رگ های خونی است.