پلاک میکروبی لایه نازک و بی رنگی است که بر روی دندان ها می‌چسبد و مهمترین عامل پوسیدگی دندان است. بیش از 300 گونه باکتری در پلاک میکروبی شناسایی شده است.
پلاک باکتریایی یا پلاک دندان، ماده ای سفید رنگ است که پس از صرف غذا روی دندان ها ایجاد می شود.
پلاک دندان یا پلاک باکتریایی موجب بروز عوارض جدی مثل پوسیدگی دندان ,بیمار های لثه و دیگر مشکلات مربوط به دندان ها می شود.
پلاک دندان به ویژه از پروتئین های موجود در بزاق، باکتری ها، مواد سمی و باقیمانده موادغذایی تشکیل شده و به طور مداوم ایجاد می شود.
این پلاک میکروبی با آب خالی از روی دندانها تمیز نمی‌شود، بلکه فقط با مسواک زدن می‌توان آن را از روی سطح دندان پاک کرد و اگر این لایه هر روز از روی دندانها تمیز نشود، به مرور تبدیل به لایه سخت و قابل رویتی به نام جرم دندان می شود که با مسواک نیز تمیز نمی‌گردد.
در این هنگام برای از بین بردن آن باید یک جرم گیری کامل را انجام داد.
پلاک دندان در واقع اسیدهایی را تولید می کند که به دندان ها و لثه حمله می کنند. این اسیدها روی مینای دندان اثر گذاشته، لثه ها را مجروح کرده و عامل اغلب پوسیدگی ها و بیماری های دهان و دندان است.
وجود یک منبع ازمواد قندی برای تولید اسید توسط باکتری‌ها و شروع حل شدن مواد معدنی دندان لازم است و مصرف مداوم مواد قندی باعث ایجاد دوره‌های طولانی تولید اسید می شود.
تحقیقات نشان داده است بعد از رسیدن مواد قندی به میکروب‌های پلاک دندان، 5 دقیقه طول می‌کشد تا اسید ایجاد شود و این محیط اسیدی تا 60 دقیقه باقی می‌ماند و به این ترتیب دندانها دچار پوسیدگی می شوند.
برای رهایی از پلاک دندان باید پس از غذا خوردن حداقل به مدت سه دقیقه و حداقل دو بار در روز دندان ها را به خوبی مسواک زد.
تاثیر جویدن آدامس در پاک کردن پلاک دندان
جویدن آدامس سبب تمیز کردن پلاک از سطح دندانها خواهد شد.، ولی بهتر است از آدامس بدون قند استفاده کرد، زیرا استفاده بیش از حد از آدامس‌های قندی پوسیدگی دندانها را سریع‌‌تر میکند.
استفاده از آدامس بدون قند بلافاصله بعد از خوردن غذا سبب تحریک غدد بزاق و ترشح بزاق، افزایش میزان یون‌های بی‌کربنات، بالا رفتن ph دهان، خنثی شدن اسیدهای ناشی از متابولیسم قندها و بالا رفتن کلسیم و سدیم موجود در بزاق می‌شود.
دندانها دارای سه سطح بیرونی، درونی و سطح جویدنی هستند. دندان‌های آسیا به دلیل قرار گرفتن روی یکدیگر دارای سطح جویدنی بوده که جویدن آدامس سبب از بین بردن پلاک ایجاد شده روی سطح جویدن دندان‌های آسیا خواهد شد.
جویدن آدامس تاثیری روی سطح صاف دندان ندارد. در واقع جویدن آدامس موجب پاک کردن غذاهایی می‌شود که با مسواک نمی‌توان به آن‌ها دسترسی پیدا کرد.
جویدن آدامس سبب تحریک غدد بزاقی می‌شود. جویدن آدامس سبب بالا رفتن کلسیم و سدیم موجود در بزاق می شود که در کاهش پوسیدگی اولیه دندان موثر است. همچنین موجب پاک کردن دهان از قندها خواهد شد.
با استفاده از مواد ضد باکتری در دهان شویه ها وخمیر دندان ها می‌توان تا حدی از پوسیدگی زود‌رس دندانها جلوگیری کرد و حتی پوسیدگی آن‌ها را به تعویق انداخت.
جام جم - بهرام افتخاری
باشگاه خبرنگاران - دکتر فتوحی، دندانپزشک
فارس - احمد مغاره‌عابد، دانشیار دانشکده دندانپزشکی اصفهان، بخش جراحی لثه
