زبان دارای تعداد زیادی ماهیچه است که با کمک آنها می توانید صحبت کنید، غذا را مزه مزه کنید و بجوید. سطح روی زبان از پاپیل پوشیده شده است. پاپیل ها برجستگی های کوچکی می باشند و حاوی جوانه های چشایی هستند و به جویدن غذا کمک می کنند. گلوسیت منجر به تخریب این پاپیل ها می شود.

ورم زبان، عفونت زبان، نرمی زبان و سندرم سوختگی زبان از جمله نام های گلوسیت می باشند.

در بیماری گلوسیت (Glossitis)، زبان متورم می شود و رنگ آن تغییر می کند و غالبا سطح زبان صاف به نظر نمی آید.

به طور کلی، گلوسیت یک اختلال دردناک در دهان می باشد. این درد بر لب ها، لثه ها، دندان ها، چانه، زبان و پشت حلق تاثر می گذارد.

علل

آلرژی به خمیردندان، دهانشویه، خوشبوکننده دهان، رنگ آبنبات، پلاستیک دندان مصنوعی و یا نگهدارنده دندان مصنوعی و یا برخی از داروهای فشار خون

- خشکی دهان، هنگامی که غدد تولید کننده بزاق از بین بروند (سندروم شوگرن)

- عفونت به باکتری و یا ویروس (تبخال دهانی)

- آسیب ناشی از سوختگی، لبه های ناهموار دندان ها و آسیب های دندان پزشکی و یا ضربه های دیگر

- میزان کم آهن و یا برخی ویتامین های گروه B مثل کمبود ویتامین B12، B6 و B9 (فولات)

- بیماری های پوستی از قبیل: لیکن پلان دهانی، اریتما، آفت، پمفیگوس ولگاریس، سیفلیس و غیره

- محرک هایی نظیر: تنباکو، الکل، غذاهای داغ، ادویه جات و غیره

- عفونت قارچی دهان

- اضطراب و افسردگی

- پروتز دندان که باعث فشار بر لثه ها می شود

- استفاده بیش از حد از مسواک و یا نخ دندان

- مصرف زیاد نوشیدنی های اسیدی

علائم

- سخت جویدن و بلعیدن غذا و حرف زدن

- نرمی سطح زبان

- زخم و نازک شدن زبان

- تغییر رنگ زبان : اگر رنگ زبان بی رنگ باشد، به علت کم خونی کشنده رخ داده است. اگر رنگ زبان قرمز پررنگ باشد، به علت کمبود ویتامین های گروه ب رخ داده است.

- ورم زبان

- احساس سوزش در دهان و نوک زبان

- احساس خشکی دهان

- کاهش بزاق و کاهش بهداشت دهان

- سوراخ کردن زبان

- افزایش تشنگی

- گلو درد

- از دست دادن  حس چشایی

راه های تشخیص

باید فرد توسط دندان پزشک معاینه شود.

- برجستگی های انگشت مانند در سطح زبان که به نام پاپیل (پرز) معروفند، ممکن است از بین رفته باشد.

- زبان متورم یا تکه های متورم در زبان دیده می شود.

پزشک سوالاتی را در زمینه سابقه بیماری و روش زندگی از فرد خواهد پرسید تا علت ورم زبان مشخص شود.

آزمایش خون برای رد بیماری های دیگر، ممکن است انجام شود.

درمان

هدف از درمان، کاهش ورم می باشد. درمان در افراد مختلف بر اساس علت آن می باشد. اگر ورم زبان بسیار شدید باشد، نیازمند بستری شدن در بیمارستان می باشد.

- بهداشت خوب دهان یکی از موارد مهم در درمان می باشد. دندان های خود را حداقل دو بار در روزمسواک بزنید و حداقل یک بار از نخ دندان استفاده کنید.

- اگر گلوسیت ناشی از عفونت باشد، داروهای آنتی بیوتیک ,ضد قارچ  ها و دیگر داروهای ضدمیکروبی ممکن است تجویز شوند.

- برای درمان کم خونی و کمبودهای تغذیه ای باید رژیم غذایی تغییر کند و مکمل ها را مصرف کرد.

- از محرک هایی نظیر غذاهای داغ و ادویه دار، الکل و تنباکو باید دوری کنید.

- از محصولاتی که دارای دارچین و یا نعناع می باشند نیز باید خودداری کنید.

- غرغره کردن با آب نمک، سه بار در روز

کمبود سه ویتامین از ویتامین های گروه ب

1- ویتامین B6 : این ویتامین نقش مهمی در ساخت گلبول های قرمز خون دارد. الکلیسم ها و افراد مسن در معرض کمبود این ویتامین قرار دارندکمبود ویتامین B6 موجب گلوسیت، ورم پوست، افسردگی و تشنج و گیجی می شود. منابع غذایی این ویتامین عبارت است از: حبوبات، گوشت قرمز، مرغ، ماهی، برخی میوه ها و سبزیجات.

2- ویتامین B12 : این ویتامین تولید کننده گلبول های قرمز خون می باشد و عملکرد اعصاب را بهبود می بخشد، در سوخت و ساز پروتئین و چربی دخالت دارد و نقش در ساختن DNA دارد. گیاهخواران، افرادی که عمل جراحی دستگاه گوارش انجام داده اند، مبتلایان به گاستریت (ورم معده)، کم خونی کشنده، بیماری کورون و یا سلیاک در معرض خطر بالای کمبود ویتامین B12 قرار دارند. کمبود ویتامین B12 موجب گلوسیت، ضعف، خستگی، کمبود اشتها، کاهش وزن، بی حسی و سوزش و یا خارش در دست ها و پاها، از دست دادن حافظه، افسردگی و جنون می شود. منابع غذایی این ویتامین: جگر، ماهی قزل آلا، سالمون، گوشت گاو، بوقلمون و مرغ است.

3- ویتامین B9 (فولات) : این ویتامین تولیدکننده گلبول های قرمز خونی سالم می باشد. زنان باردار، الکلیسم ها و بیماران کلیوی و کبدی در معرض کمبود این ویتامین قرار دارند. کمبود ویتامین B9 موجب زخم زبان، ضعف، کاهش اشتها، کاهش وزن، تپش قلب و بی نظمی در رفتار می شود. منابع غذایی آن: سبزیجات برگ سبز، مرکبات و حبوبات است.

روند بهبودی

اگر علت تورم زبان از بین برود، گلوسیت به خوبی به درمان پاسخ می دهد.

این اختلال ممکن است بدون درد باشد و یا می تواند باعث ناراحتی در زبان و دهان باشد.

برخی موارد در گلوسیت، آنقدر ورم زبان زیاد است که منجر به بسته شدن راه هوایی می شود.

عوارض

- بسته شدن راه های هوایی برای نفس کشیدن

- سخت صحبت کردن، جویدن و بلعیدن

در چه مواردی باید به پزشک مراجعه کرد؟

- اگر علائم گلوسیت بیشتر از 10 روز طول بکشد.

- ورم زبان خیلی شدید باشد.

- نفس کشیدن، صحبت کردن، جویدن و بلعیدن غذا سخت باشد.

پیشگیری

- رعایت بهداشت دهان

- مرتب مسواک زدن و استفاده از نخ دندان

- شرکت کردن در فعالیت های ورزشی

- تغذیه سالم

- نوشیدن زیاد آب که باعث ترشح کافی بزاق شود و کمک به کاهش رشد باکتری کند.

- از مصرف شکلات، مرکبات، غذاهای اسیدی (سرکه و ترشی)، آجیل های شور و یا چیپس سیب زمینی باید خودداری کنید.

- با آب نمک سه بار و یا بیشتر در روز، دهانتان را بشویید.