در 11 ماه ابتدایی سال 90، 414 هزار و 571 نفر جهت اهدای خون مراجعه کردند که از این تعداد، 352 هزار و 377 نفر موفق به اهدای خون شدند که این آمار نشان دهنده رشد سه درصدی اهدای خون در مقایسه با سال گذشته است
به نقل از ایسنا انتقال خون تهران با وجود کمبودهای فراوانی که دارد، سالهاست که به اذعان مسوولان در زمره بهترین ادارات تهران در راستای تکریم ارباب رجوع قرار گرفته و توفیقات خود را مرهون مهربانی و حضور مردم نوع دوست تهران می داند، مردمی که شیرین ترین لبخند هماره بر لبان اراده شان می نشیند تا مباد اشکی از گوشه چشمان بیمار مستاصلی که بر روی تخت بیمارستان خوابیده جاری شده و غم بر جان عزیزانش سایه بیفکند...
دکتر بشیر حاجی بیگی در ابتدای این گفتوگو با بیان این که بالاترین نوع ایثار، اهدای خون به نیازمندانی است که هیچگاه آنها را ندیده و نمیشناسیم، اظهار کرد: انتقال خون، حافظ سلامت خون است. زمانی که فرد برای اهدای خون مراجعه میکند، توسط پزشک مورد مشاوره قرار میگیرد و به تمامی سولات مرتبط با سلامتی اش پاسخ میدهد. دریافت مدارک شناسایی معتبر از مراجعه کننده نیز به این خاطر است که باید سلامت خون را برای شخصی که به ما اطمینان کرده و بناست خون به او تزریق شود، نیز تضمین کنیم، چرا که منبع تامین خون از اهمیت ویژهای برخوردار است.
به گفته وی، هر فرد سالم معمولا 5.5 تا شش لیتر خون دارد که معادل یک سیزدهم وزن اوست و با هر مرتبه مراجعه، 450 سیسی خون اهدا میکند.
حاجی بیگی با بیان این که حدود 60 فرآورده دارویی از خون اهدا شده قابل استحصال است، اظهار کرد: کرایو، پکسل یا گلبول قرمز فشرده شده، پلاسما و پلاکت از این جملهاند.
هیچ جراحی تا خون نباشد به اتاق عمل نمی رود
مدیر کل انتقال خون استان تهران، نجات جان بسیاری از انسانها را وابسته به خون دانست و عنوان کرد: هیچ جراحی تا خون نباشد به اتاق عمل نمیرود، حتی اگر تمامی امکانات و تجهیزات موجود باشند. این امر از اهمیت خون و فرآوردههای مشتق از آن در پروسه درمان حکایت دارد.
مدیر کل انتقال خون استان تهران، ادامه داد: انتقال خون تهران، یونیک و منحصر به فرد است و مسوولیت سنگینی بر دوشش قرار دارد. پاسخگویی روزانه به دو هزار اهداکننده که با هدف خیرخواهانه به مراکز ما مراجعه کردهاند، کارآسانی نیست؛ اما انتقال خون از عهده آن برآمده و برای هشتمین سال پیاپی در طرح تکریم ارباب رجوع در میان ادارات استان تهران و یادواره شهید رجایی حائز رتبه ممتاز شده است.
وی همچنین با بیان این که انتقال خون تهران پاسخگوی نیاز 160 بیمارستان و مرکز درمانی با توقعات مختلف در استان تهران است، اظهار کرد: تمامی این مراکز خون و فرآوردههای مشتق از آن نظیر پلاکت را به صورت رایگان از ما دریافت میکنند که بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، بیمارستانهای تحت پوشش ارتش، سپاه و تامین اجتماعی از این جملهاند.
حاجی بیگی از بیمارستان امام خمینی(ره) به عنوان پرمصرفترین مرکز درمانی استان یاد کرد و گفت: مصرف این بیمارستان به قدری بالاست که میتوان گفت انتقال خون یک استان باید به طور کامل بسیج شود تا بتواند نیاز آن را تامین کند.
به گفته مدیرکل انتقال خون استان تهران، روزانه سه هزار واحد خون و فرآوردههای آن از انتقال تهران درخواست میشود که حدود 1300 واحد آن پکسل، 600 تا 700 واحد آن پلاسما و حدود 1700 واحد آن پلاکت است. انتقال خون تهران یک چهارم خون کشور را تامین میکند و سال گذشته 900 هزار واحد خونی را دریافت و در میان مراکز درمانی توزیع کرد.
اهدای خون در سال جاری 3 درصد رشد داشت
وی در ادامه به تشریح کارنامه عملکرد یک ساله انتقال خون تهران پرداخت و گفت: در 11 ماه ابتدایی سال 90، 414 هزار و 571 نفر جهت اهدای خون مراجعه کردند که از این تعداد، 352 هزار و 377 نفر موفق به اهدای خون شدند که این آمار نشان دهنده رشد سه درصدی اهدای خون در مقایسه با سال گذشته است.
مدیرکل انتقال خون استان تهران، ضمن تاکید بر این که مردم سرمایه اصلی ما هستند، گفت: ورودی پروسه اهدای خون که مردم هستند و خروجی آن که رساندن خون به نیازمندان است، قداست دارد.
حاجیبیگی گفت: موفقیت و یا عدم موفقیت ما در امر دریافت و تزریق خون سالم برای بیماران به حضور مردم وابسته است. تصور میکنم در راستای خدمترسانی به مردم موفق عمل کرده و توانستهایم جوابگوی نیازها باشیم. با وجود این که پیچیدگیهای انتقال خون کم نیست، در ردیف پنج کشور برتر انتقال خون دنیا هستیم که کشورهای کره، ژاپن، مالزی و سنگاپور را نیز شامل می شود. به گونهای که انتقال خون ایران میتواند از نظر علم انتقال خون به همسایهها کمک و آنها را رهبری کند.
وی با اشاره به این که در چند سال اخیر شاهد رشد خدمات فنی در مجموعه بودهایم، گفت: ارائه خون اشعه دیده به مراکز درمانی به عنوان نخستین پایگاه انتقال خون در کشور، ارائه کیسههای خون فیلتردار برای بیماران تالاسمی، آغاز جذب اهداکنندگان سلول های بنیادی خون ساز در مرکز سپاس، تهیه پلاکت Single Donor به روش اتوماسیون از سال 84 تاکنون و تولید و توزیع فرآورده پولد پلاستیکی و پلاکت آفرزیس تنها بخشی از خدمات نوین صورت پذیرفته در انتقال خون استان است.
دیگر هیچ گونه نگرانی در خصوص خون های آلوده وجود ندارد
حاجیبیگی در پاسخ به این پرسش که آیا هنوز هم وجود خونهای آلوده مطرح است، عنوان کرد: زمانی بود که امکانات نداشتیم و داروهای مشتق از پلاسما که بالغ بر 60 ماده دارویی بود از خارج از کشور وارد میشد؛ اما اکنون این مساله تا حدود زیادی برطرف شده و نگرانی از این بابت وجود ندارد. ایران تنها کشوری است که دغدغه اهدای خون ندارد، چرا که فرهنگ اهدای خون در میان مردم جا افتاده و بسیاری از مردم روزهای ویژهای در سال را برای اهدای خون تعیین و در تقویم خود یادداشت کردهاند.
وی با بیان این که اگر روزی هم کمبود خون به وجود بیاید با درخواست از مردم این نیاز برطرف میشود، گفت: روزانه یک هزار واحد خونی از مردم دریافت می شود اما آمار اهدای خون از 700 تا 4000واحد به طور میانگین متغیر است.
انتقال خون تهران با ذخیره بیش از 10 هزار واحدی خون، دارای شرایطی ایده آل است
حاجیبیگی با بیان این که اگر در شرایط عادی یک مرکز انتقال خون بالغ بر 10 هزار واحد خونی ذخیره داشته باشد، دارای شرایطی ایدهآل است، درباره میزان آمادگی این مرکز برای مقابله با مواقع بحرانی نظیر بروز زلزله در تهران به ایسنا گفت: در مواقع پیشامد بحرانها، نخستین نیاز مردم، خون است. البته هر کشوری برای ذخایر خونی خود تعریف ویژهای دارد. پس از اهدا، خون به فرآوردههایی نظیر پلاکت، پلاسما و ... تقسیم میشود اما در مواقع بحران دیگر فرآوردهها را جدا نمیکنیم زیرا خون کامل اهمیت پیدا میکند و مشکل عمده ما در حجم خون است که باید سعی کنیم آن را به مقدار کافی و مورد نیاز برسانیم.
وی ادامه داد: ذخیره 10 هزار واحدی در مرکز داریم و وضعیتمان از این لحاظ قابل قبول است و آمادگی لازم در مواقع بحرانی را داریم. البته استان البرز و شهرستان ورامین، پشتیبان تهران هستند تا در مواقع لزوم تهران را حمایت کنند.
مدیر کل انتقال خون استان تهران با بیان این که در زلزله بم هم چهار هزار نفر برای اهدای خون مراجعه کردند، گفت: مردم ما در ایثارگری همیشه اول هستند و در هنگام بروز چنین مشکلات و کمبودهایی به یاری نیازمندان میشتابند.
وی با اشاره به این که لازم است مرکز ورامین گسترش یابد، گفت: ورامین استعداد خوبی دارد، البته یک ساختمان در ورامین داریم که کافی نیست.
کمتر از یک چهارم تهرانی ها دارای گروه های خونی منفی هستند
حاجیبیگی درباره تامین گروه های خونی کمیاب در تهران گفت: حدود 33 درصد افراد هر جامعه دارای گروه خونی O مثبت هستند. در استان تهران حدود 25 درصد دارای گروه خونی A مثبت، 22 تا 32 درصد دارای گروه خونی B مثبت، هفت تا هشت درصد دارای گروه خونی AB مثبت، زیر یک درصد دارای گروه خونی AB منفی، دو تا سه درصد دارای گروه خونی B منفی، سه تا چهار درصد دارای گروه خونی A منفی و پنج تا شش درصد دارای گروه خونی O منفی هستند.
وی اضافه کرد: سه نفر نیز در تهران به عنوان دارندگان گروه خونی نادر چون گروه خونی بمبئی شناسایی شدهاند که در آیندهای نزدیک و طی برنامهای هماهنگ شده با اهدای لوح و پلاک شناسایی از آنها قدردانی خواهد شد.
50 نیروی انسانی اردیبهشت سال آینده به بدنه انتقال خون تهران می پیوندند
حاجیبیگی درباره وضعیت نیروی انسانی انتقال خون تهران گفت: نیروهایی که در دهه 50 به استخدام سازمان درآمدهاند، طی سالهای دهه 80 به تدریج بازنشسته شدند. در استان تهران در سال 89 ، حدود 31 نفر و در سال 90 ، 9 نفر بازنشسته شدند و نیرویی جایگزین آنها نشد، ضمن آن که انتقال خون کرج هم از ما جدا و مستقل شد.
مدیرکل انتقال خون استان تهران ادامه داد: البته مصوب شد 50 نیروی انسانی به پرسنل انتقال خون تهران بپیوندند که آزمون استخدامی آنها در بهمنماه برگزار و اردیبهشتماه سال 91 ، وارد سیستم میشوند اما با این حال کمبود نیروی انسانی ما پابرجاست.
وی در ادامه با بیان این که یکی از شاخصهای پیشرفت و ترقی مراکز انتقال خون در دسترس بودن مراکز است، اظهار کرد: مردم نباید دغدغهای برای اهدای خون داشته باشند، ما اکنون مراکزی داریم که متاسفانه به علت کمبود نیروی انسانی مجبور هستند یک روز درمیان فعالیت کنند. در حالی که ما مردمی مشتاق به اهدای خون داریم و باید جوابگوی نیاز آنان باشیم.
تامین خون مورد نیاز 160 بیمارستان تهران شوخی نیست
مدیر کل انتقال خون استان تهران با بیان این که انتقال خون تهران تنها مرکزی است که در تمامی ایام سال از جمله روزهای تعطیل، ایام عزاداری محرم، لیالی قدر و اعیاد مشغول فعالیت است، گفت: بسیار پیش آمده همکارانم تا هنگام اذان صبح، مشغول کار بودهاند.نباید فراموش کرد که تامین خون مورد نیاز 160 بیمارستان تهران شوخی نیست.
بیش از 60 درصد بیماران مراکز درمانی پرمصرف، شهرستانی هستند
حاجیبیگی با بیان این که گسترش بیمارستانها و مراکز درمانی تهران نیاز به خون را افزایش داده است به ایسنا گفت: تهران پذیرای تعداد زیادی از هموطنان شهرستانی هم هست. بیش از 60 درصد بیماران بیمارستان امام خمینی(ره) و بیمارستان قلب شهید رجایی، شهرستانی هستند و انتقال خون تهران نیاز این بیماران را هم علیرغم مشکلات عدیدهای که دارد تامین میکند.
افزایش دو برابری بودجه انتقال خون تهران ضروری است
حاجی بیگی با تاکید بر نیاز به افزایش دوبرابری بودجه انتقال خون تهران گفت: بودجه پایه انتقال خون تهران بسیار ضعیف و پایین است. امسال استانداری تهران خارج از سیستم، حدود یک میلیارد تومان به انتقال خون کمک کرد و امید است بتوانیم در آینده نزدیک و پس از پایان تعطیلات عید نوروز پایگاه مرکزی در وصال را تکمیل و افتتاح کنیم.
مدیر کل انتقال خون استان تهران با بیان این که اکنون مذاکراتی انجام شده و درحال پیگیری افزایش بودجه هستیم، گفت: اگر این افزایش بودجه محقق و قطعی شود، در یک سال آینده میتوان کاری انجام داد که طی 20 سال گذشته انجام نشده است.
حاجیبیگی درباره طرح استقرار هموویژیلانس نیز گفت: اجرای طرح هموویژیلانس را پذیرفتهایم و مرکز پیگیری بیمارستانیاش نیز راهاندازی شده است.
هر هفته حدود 120 واحد پلاکت و 100 واحد پکسل تحت اشعه قرار میگیرند
هم درباره خون اشعه دیده به خبرنگار ایسنا اینگونه توضیح داد: خرید و نصب دستگاه اشعه دهنده خون در سال 88 جهت کاهش خطر آسیب ناشی از تزریق خون در بیماران دارای نقص ایمنی صورت پذیرفت که پیش از این تاریخ تنها بیمارستان شریعتی از این امکان برخوردار بود.
وی ادامه داد: اکنون انتقال خون تهران آمادگی کاملی برای تهیه و تحویل فرآوردههای خونی سلولی اشعهدیده (خون متراکم، خون کامل و پلاکت) را دارد.
عباسیان با اشاره به این که فرآوردههای خونی سلولی اشعهدیده برای پیشگیری از ایجاد بیماری پیوند علیه میزبان ناشی از تزریق خون (TA – GVHD) در بیماران در معرض خطر مورد استفاده قرار میگیرد، اظهار کرد: بیمارانی که پیوند مغز استخوان اتولوگ و آلوژن دریافت میکنند، مبتلایان به نقص ایمنی مادرزادی، مبتلایان به سرطان، هوچکین و لنفوم / لوسمی، بیماران مبتلا به آنمی آ پلاستیک، بیماران تحت پیوند ارگانهای توپر(Solid)، بیمارانی که واحدهای خونی اهدایی خویشاوندان درجه یک یا دو را دریافت میکنند، افرادی که نیازمند پلاکتهای آفرزیس با HLA سازگار هستند، مواردی که نیاز به تزریق خون داخل رحمی یا تزریق خون به نوزادان با وزن خیلی پایین (V.L.B.W) وجود دارد و بیمارانی که بر فرآوردههای تهیه شده از اهدای خون مستقیم نیاز دارند، از این جملهاند.
مدیر تضمین کیفیت اداره کل انتقال خون استان تهران با اشاره به این که دستگاه پرتودهی به خون و فرآوردههای آن دارای بیس رادیواکتیو است، گفت: این اشعه در محفظه خاصی به خون و فرآوردههای آن تابانده میشود و لنفوسیتها را از بین میبرد. حداقل زمان فرآیند اشعهدهی به خون حدود 45 دقیقه است. وی با بیان این که پیش از این، بیمارستان شریعتی در ساعات معین و محدودی اقدام به پرتودهی خون و فرآوردههای آن میکرد، خاطرنشان کرد: اکنون انتقال خون تهران به صورت 24 ساعته آماده ارائه این خدمت و تامین نیاز بیمارستانها و مراکز درمانی به ویژه مراکزی است که پیوند مغز استخوان انجام میدهند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر دستگاههای اشعه خون علاوه بر استان تهران در شهرهای اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد، ساری و اهواز نیز مستقر شده است.
به گفته مدیر تضمین کیفیت اداره کل انتقال خون استان تهران حدود 100 تا 120 واحد پلاکت و 100 واحد پکسل در هر هفته تحت اشعه قرار میگیرند.
مصرف پولد پلاکتی در تهران بالاست
دکتر عبادالله سالک مقدم، معاون فنی اداره کل انتقال خون استان تهران هم با بیان این که دستگاه های پرتودهی کاملا محافظت شده و خطری جان پرسنل را تهدید نمیکند، گفت: زیر نظر سازمان انرژی اتمی فعالیت میکنیم و محیط به صورت ماهانه دوزیمتری شده و مورد ارزیابی قرار میگیرد. البته هفت دستگاه پرتودهی برای تمامی پایگاههای انتقال خون کشور کافی نیست و نیاز به گسترش آنها احساس میشود البته به مرور زمان تعداد این دستگاهها افزایش خواهند یافت.
مدیر فنی اداره کل انتقال خون استان تهران، درباره تهیه فرآورده «پولد پلاکتی» که از خدمات نوین قابل ارائه در انتقال خون است، توضیح داد: انتقال خون استان تهران، نخستین پایگاهی است که اقدام به تولید و توزیع فرآورده پولد پلاکتی (Poold platelet concentrate) کرده است. این فرآورده حاوی پنج واحد Random donor platelet در داخل یک کیسه است که با استفاده از فیلتراسیون اقدام به کاهش لوکوسیتها شده است.
وی، هدف از انجام این خدمت را مقابله با عوارضی نظیر مقاومت پلاکتی و واکنشهای تبزای غیرهمولتیک در بیماران با تزریق خون مکرر و کاهش ابتلا به عفونت CMV در نوزادان، اطفال و بیماران گیرنده عضو پیوندی دانست و گفت: زمانی که بیماری نیاز به پلاکت پیدا میکند معمولا مشکلش با یک واحد پلاکت حل نمیشود و پزشک ناچار است بر اساس وزن و میزان کمبود پلاکت در بدن بیمار، تا چندین کیسه پلاکت تزریق کند؛ این چند کیسه پلاکت را در یک کیسه مجتمع میکنیم. البته روند یکی کردن پنج کیسه پلاکت، روند ویژهای است که باید طی آن لوکوسیتها نیز کاهش یابند، لوکوسیتها میتوانند سیستم ایمنی فردی را که به خون و فرآوردههای خونی نیاز دارد تهدید کند. مزیت مهم حذف لوکوسیت جلوگیری از کاهش سطح پلاکتها است. مصرف پولد پلاکتی در تهران بالا است.
«من ضعیف هستم و نمیتوانم خون بدهم» باوری منفی در میان زنان ایرانی است
دکتر مریم صادقی، مدیر روابط عمومی، آموزش، جذب و حفظ اهداکنندگان انتقال خون استان تهران در ادامه میزگرد با بیان این که سنگ بنای اهدای خون بانوان در مرکز گذاشته شده است، اظهار کرد: آمار اهدای خون بانوان در استان شش درصد است و بالاترین آمار مشارکت اهدای خون بانوان حدود 13 تا 12 درصد برای استانهای ایلام، کردستان و لرستان است، در حالی که آمار اهدای خون بانوان در کشورهای اروپایی 50 درصد است. بانوان نیروی بالقوه اهدای خون هستند و ضمن آن که 50 درصد خونهای اهدایی را به مصرف میرسانند، اما مشارکت پایینی دارند.
صادقی ضمن تاکید بر این که فرهنگسازی بیش از هر امر دیگری حائز اهمیت است، گفت: بهترین مکان نگهداری خون، بدن انسان است تا افراد در زمان کمبود و بحران بتوانند در دسترس بوده و خون اهدا کنند.
وی در ادامه توضیح درخصوص علل پایین بودن مشارکت زنان ایرانی در امر اهدای خون گفت: یک باور منفی مبنی بر این که «من ضعیف هستم و نمیتوانم خون بدهم» در زنان ما وجود دارد که البته یک علت آن هم میتواند شیوع بالای کمخونی در میان آنها باشد. شاید کمی قبلتر کمخونی مانع اهدای خون میشد اما اکنون هموگلوبین مراجعهکننده چک میشود و اگر شرایط اهدا را داشت برای انجام آن به سمت واحدهای خونگیری هدایت میشود، پس از آن هم قرص آهن به وی داده و مشاورههای لازم ارائه میشود.
صادقی با بیان این که زنان میتوانند سه مرتبه در سال خون اهدا کنند، اظهار کرد: جای هیچگونه نگرانی نیست چرا که فرد تحت آزمایش و معاینه قرار میگیرد و اگر مشکلی داشته باشد، عمل خونگیری از او انجام نمیشود. چرا که نمیخواهیم سلامت اهداکننده به مخاطره بیفتد، شعار اصلی ما در انتقال خون حفظ سلامت دهنده و گیرنده خون است.
مدیر روابط عمومی انتقال خون تهران در پایان سخنانش گفت: در تلاش هستیم اهداکنندگان مستمر و کسانی که برای اولینمرتبه خون اهدا کردهاند از بدنه انتقال خون جدا نشوند. البته شخصی که چندین مرتبه خون اهدا میکنند ضرورت آن را درک کرده است.
تو را من چشم در راهم: اهدای خون را در روزهای پایانی سال از یاد نبرید
دکتر مجید مسلمی، معاون اهداکنندگان انتقال خون استان تهران نیز با اشاره به این که با نزدیک شدن به آغاز بهار طبیعت و رسیدن به روزهای پایانی سال، ذخایر خونی به علت مشغله مردم کاهش مییابد از آنها دعوت کرد تا اهدای خون را در این روزها از یاد نبرند.
وی با بیان این که ایران از جایگاه مناسبی در امر انتقال خون در آسیا و همچنین دنیا برخوردار است، عنوان کرد: ما در انتقال خون به صورت روزانه، آمار موجود و کیفیت خونهای اهدایی را رصد و مورد ارزیابی قرار میدهیم. در سال جاری با افزایش آمار اهدای خون و ذخایر روزانه خونی روبهرو بودیم. این ارزیابیهای روزانه منشأ تحولات مثبت و کسب توفیقات فراوانی شده است.
مسلمی با بیان این که اهدای صددرصد داوطلبانه اهدای خون از سوی مردم تحسینبرانگیز و قابل تقدیر است، گفت: به منظور ارتقای امر فرهنگ انتقال خون، سیاستهای تشویقی سرلوحه برنامههای جذب اهداکننده در مرکز قرار گرفته است.
معاون اهداکنندگان انتقال خون استان تهران با اشاره به این که سعی میشود فرهنگ اهدای خون به درون کوچکترین عنصر هر جامعه که خانواده است، برود، عنوان کرد: طی چندسال اخیر در حال ترویج اهدای خون در مدارس به ویژه در مقطع راهنمایی هستیم تا هم اهدای خون را در میان خانواده خود ترویج کنند و هم با رسیدن به سن اهدا، انتقال خون را در امر تهیه خون سالم برای نجات بیماران نیازمند یاری دهند.
وی ادامه داد: اخیرا ارتباط خوبی هم با خانههای سلامت شهرداری برقرار شده و افرادی که مسوول خانههای سلامت هستند در هر قسمت توسط انتقال خون مورد آموزش قرار میگیرند تا اعضا بتوانند این اطلاعات را به خانوادهها منتقل کنند.
معاون اهداکنندگان انتقال خون استان تهران با اشاره به این که استقبال مردم در روزهای بسیار سرد یا گرم سال، فصل بارندگی و شرایط جوی کاهش مییابد، گفت: این در حالی است که نیاز به خون همیشگی است و برخی فرآوردهها را نمیتوان به مدت طولانی ذخیره کرد. به عنوان مثال بیشترین مدت زمان نگهداری گلبول قرمز فشرده شده 42 روز و پلاکت 3 روز است.
مسلمی با اشاره به نیاز بیش از دوبرابری انتقال خون تهران به نیروی انسانی تاکید کرد: خدمات انتقال خون گسترش یافتهاند، در حالی که بر تعداد نیروها افزوده نشده است.