عوامل زیان آور محیطهای کاری که سلامت افراد را به خطر میاندازند بسیار متعددند، اما در تحقیق ها و پژوهش های علمی انجام شده بیشتر، عوامل فیزیکی مانند سر و صدا و نور، عوامل شیمیایی، عوامل بیولوژیک و عوامل ارگونومی مورد بررسی قرار گرفته اند و عوامل روانی و تنش های شغلی که به خصوص در محیطهای اداری گسترش زیادی دارند، تاکنون مورد بررسی دقیق قرار نگرفته اند.
تنش های شغلی
حجم کاری زیاد، سرعت کاری بالا و عدم حمایت اجتماعی از جمله مهم ترین عوامل تنش های شغلی هستند. تغییرات در محیط کار، ارتباطات ناکافی و تعارض های بین پرسنلی، مسائل مرتبط با پیشرفت شغلی مانند نبود فرصت پیشرفت، مسئولیت های جدید فراتر از سطح آموزش و ترس از بیکاری، همچنین مسائل مرتبط با نقش فرد در محیط کار مانند ابهام نقش، اختیار کم در کارها و نبود امکان ابتکار و خلاقیت از جمله مهم ترین عوامل تنش شغلی در محیطهای کاری محسوب میشوند.
ناراحتی های ستون فقرات مثل کمردرد و ناراحتی های چشمی و مشکلات روحی و رفتاری ناشی از استرس کاری از مشکلات رایج در بین کارکنان ادارات در ایران است
اختلالات اسکلتی، گریبانگیر کارمندان
فاطمه صادقی، کارشناس مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت می گوید:
«بر پایه مطالعه ملی بار بیماری و عوامل خطرزا در ایران که در سال 2004 توسط اداره برنامههای سلامت مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت صورت گرفته است کمردرد، آرتروز، زانو و سایر اختلالات اسکلتی-عضلانی ناشی از کار، مهم ترین بیماری های کشور پس از بیماری های قلبی و عروقی شناخته شده اند.
بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، 37 درصد کمردردها از عوامل خطرزای شغلی نشات میگیرد که جایگاه اول را در بین بیماری ها و مخاطرات ناشی از کار به خود اختصاص داده است. بالا بودن آمار این گونه عوارض در سطح بینالمللی، سازمان جهانی بهداشت را برآن داشت تا دهه اول هزاره سوم را به نام دهه مبارزه با عوارض اسکلتی، عضلانی به عنوان اپیدمی خاموش نامگذاری کند.
هم اکنون در بسیاری از ادارات، استانداردهای سلامت حین انجام کار رعایت نمیشود که از آن جمله میتوان به در دسترس نبودن آسان ابزار کاری، عدم انجام کار در ارتفاع مناسب، تکراری بودن کارها، عدم توجه به خستگی بدن، عدم تغییر وضعیت در طول شیفت کاری و عدم انجام کار در وضعیت مناسب اشاره کرد.
ناراحتی های ستون فقرات مثل کمردرد و ناراحتی های چشمی و مشکلات روحی و رفتاری ناشی از استرس کاری از مشکلات رایج در بین کارکنان ادارات در ایران است.»
زنگ خطر آرتروز برای پشت میزنشینان
ذبیح اله برجسته، فیزیوتراپیست می گوید:
«کمردرد، گردن درد، پشت درد، کوفتگی اعضای بدن و سردرد به عنوان زنگ خطری برای ابتلا به آرتروز هستند. آرتروز عارضه ای با روند طبیعی است و درمان آن نیز باید به صورت فیزیولوژیک (طبیعی) باشد و با تقویت عضلات اطراف ستون گردنی، می توان از این عارضه جلوگیری کرد.
کارمندانی که به طور مداوم از کامپیوتر استفاده می کنند، باید برای جلوگیری از بروز بیماری، گاهی نسبت به تغییر جهت دادن محل صفحه کلید، مانیتور و تغییر سطح صندلی خود اقدام کنند.»
دکتر اسماعیل ابراهیمی، رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران گفت:
«یکی از مواردی که باعث تخریب و آرتروز زودرس مفاصل میشود، قرارگرفتن در یک وضعیت ثابت و تکرار حرکات متوالی در طولانی مدت است.
تکرار حرکات حتی در موارد بسیار معمولی و طبیعی مانند راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پلهها و نشستنهای طولانی مدت پشت میز کار، باعث وارد شدن ضربه و فشارهای متعدد گشته و جمع این نیروهای وارد شده، مفصل را دچار تخریب و صدمه شدید کرده و بافت آن را از بین میبرد و در نهایت فرد را به آرتروز زودرس مبتلا میکند.»