با نزدیک شدن به بازگشایی مدارس، شمار خریداران نوشت افزار و کیف و کفش مدرسه، روز به روز افزایش پیدا کرده و اشتیاق استفاده از این گونه وسایل، حتی قبل از شروع کلاس ها، در میان دانش آموزان کاملا دیده می شود.
برای اکثر دانش آموزان، تنها جنبه ظاهری کالاها اهمیت دارد و والدین نیز در مقابل اصرار فرزندانشان تسلیم می شوند، غافل از این که عدم توجه به استاندارد بودن کیف و کفش و تنها توجه به ظاهر آن ها، می تواند سلامتی آنان را به خطر اندازد.
کارشناسان بر انتخاب صحیح وسایل استاندارد بویژه کوله پشتی ها و کفش تأکید داشته و عدم رعایت نکات را تهدیدی برایسلامت ستون فقرات، عضلات و ایجاد ناهنجاری های قامتی در دانش آموزان می دانند.
به گفته پزشکان، کوله‌پشتی‌ها در صورت استفاده صحیح، بهترین وسیله برای حمل کتاب و لوازم مدرسه هستند.
کیف های دستی بر اساس راست دست یا چپ دست بودن کودکان، تمام مدت با یک دست حمل می شود و در نتیجه به ستون فقرات و عضلات یک طرف بدن فشار وارد می کند.
پزشکان هشدار می‌دهند حمل نادرست کوله‌پشتی یا سنگین بودن آن ممکن است باعث ایجاد صدماتی شود.
با این حال والدین باید در انتخاب کوله‌پشتی برای فرزندان خود دقت کنند و مطمئن شوند این کوله‌پشتی‌ها راحت بوده و صدماتی را ایجاد نمی‌کنند.
کوله پشتی همان طور که از نام آن مشخص است، محل قرارگیری اش باید در پشت باشد و اگر به کوله کمری تبدیل شود، نه تنها مناسب نخواهد بود، بلکه استفاده دائم از آن منجر به تغییر شکل اندام و افزایش احتمال ابتلا به مشکلات ستون فقرات، درد ناحیه کمر و ناهنجاری های قامتی می شود.
آمارها نشان می دهد، بیش از 40 درصد استفاده کنندگان کوله پشتی، از درد ناحیه کمر شکایت دارند.
دردهای موقت دوران نوجوانی، در آینده احتمال ابتلا به دیسک کمر و کمردردهای مزمن را تا حد زیادی افزایش می دهد.
ایجاد فاصله میان مهره ها، ابتلا به دردهای عصبی و ایجاد دردهای گردنی در اکثر افرادی که در دوران نوجوانی، دردهای موقت در ناحیه کمر را تجربه کرده اند، مشاهده می شود.
انتخاب کوله های سبک
کوله پشتی باید چرمی یا برزنتی باشد تا به راحتی تغییر شکل ندهد و شکل آن با محتویاتش همگن بماند.
اندازه کوله پشتی باید متناسب با جثه دانش آموز باشد. به والدین توصیه می شود از خرید کوله پشتی در اندازه های بزرگ برای کودکان خودداری کنند.
در حالت طبیعی، کوله پشتی پس از آویزان کردن باید حدود سه سانتی متر بالاتر از خط کمر (گودی کمر) قرار بگیرد.
وضعیت قرار گرفتن کوله پشتی
تسمه های کوله پشتی باید طوری تنظیم شود که کوله از ناحیه آخرین مهره کمری که به موازات خط ناف در ناحیه پشتی قرار دارد، پایین تر نیامده و شانه ها را به طرف عقب نگه دارد.
تمایل شانه ها به طرف جلو، به جا ماندن آثار بند کوله ها و ایجاد قرمزی روی پوست افراد و افت کوله به سمت پایین از استاندارد نبودن کوله های پشتی است.
بطور کلی، کوله پشتی و محتویات آن باید کمترین وزن را به بدن دانش آموز وارد کند. جنس کوله باید از نوع سبک باشد که خود موجب اضافه وزن نشود.
کوله‌پشتی باید دو بند برای قرار گرفتن بر روی دو شانه داشته باشد.
کوله پشتی ها باید دو بند ضخیم داشته باشند و نباید از بند برای حمل آن ها استفاده شود.
بند نازک کوله پشتی، به رگ های عصب و خونی آسیب وارد کرده و احتمال ایجاد دردهای عصبی مزمن و ناراحتی های پوستی را افزایش می دهد.
آویزان کردن کوله از یک طرف بدن، باعث کج شدن اندام فرد و آسیب به ستون مهره ها می شود.
تسمه های کوله پشتی باید بطور متقارن تنظیم شده باشد. عدم تقارن دو تسمه، موجب بر هم خوردن تعادل بدن می شود.
دو بند کوله پشتی، باید روی سینه قرار بگیرند و بهتر است از کوله پشتی هایی که دارای بندهایی با حداقل عرض پنج سانتی متر است، استفاده شود.
وزن کوله پشتی
کوله‌پشتی باید سبک باشد. وزن کوله‌پشتی نباید بیشتر از 15 تا 20 درصد وزن دانش آموز باشد که این میزان در دانش آموزان ابتدایی به 10 درصد می رسد.
برای نمونه، وزن کوله پشتی به همراه وسایل موجود در آن برای دانش آموزان ابتدایی، دو و نیم تا سه کیلوگرم و برای دانش آموزان مقطع راهنمایی و دبیرستان هفت تا ده کیلوگرم است.
کوله های جیب دار، امکان توزیع وسایل و در نتیجه پخش وزن بار را بیشتر می کند.
دانش‌آموزان باید سنگین‌ترین کتاب‌های خود را به نحوی در مرکز کوله‌پشتی قرار داده که از تمام محفظه‌های کوله‌پشتی استفاده شود.
تقسیم بندی داخل کیف باید به گونه ای باشد که وسایل ثابت بمانند و به راحتی جابجا نشوند و در زمان نوسان وسایل داخل کیف، نوسان به بدن انتقال پیدا نکند.
خانواده ها نباید دفتر و کتاب اضافی داخل کیف فرزندان خود بگذارند . بهتر است در کیف آنها حداکثر دو دفتر و دو کتاب با تعدادی مناسب قلم و خودکار گذاشته شود.
به کودکان، صحیح بلند کردن کوله پشتی را آموزش دهید.
توصیه می شود هنگام بلند کردن کوله پشتی به جای کمر، از زانوها خم شوند و کتاب های سنگین تر در مرکز ثقل کیف و نزدیک به پشت فرد قرار گیرد.
برای کاهش آسیب های وارده از حمل کوله پشتی، می توان قبل از استفاده، آن را روی میز قرار داده و با کمک یک نفر آن را به دوش انداخت.
از کودکان بخواهید کتاب‌ها و وسایل اضافه را از کوله‌پشتی برداشته و به این ترتیب بار کمتری را با خود حمل کنند.
بهتر است والدین هر شب کیف فرزندان به ویژه دانش آموزان مقطع ابتدایی را بررسی کرده و وسایل اضافی که باعث اضافه وزن کوله ها می شوند را خارج سازند.
کوله پشتی هایی که بند در ناحیه کمر دارند، فشار ناشی از سنگینی کوله ها را کاهش می دهند.
انجام تمرینات ورزشی و داشتن اندامی مناسب، باعث تقویت عضلات و افزایش قدرت ماهیچه ها برای حمل کوله پشتی می شود.
افراد هنگام حمل کوله پشتی باید مناسب ترین حالت را به خود گرفته و شانه ها باید به طرف عقب قرار گیرند.
حداکثر زمان برای حمل کوله پشتی 30 دقیقه است و در صورت حمل ان بیش از 30 دقیقه، باید وزن آن را سبک تر کرد.
عوارض کوله پشتی های غیراستاندارد
بنا بر توصیه کارشناسان، استفاده نادرست ازکوله‌پشتی اغلب به دردهای ناحیه شانه یا کمر منجر می‌شود. کودکانی که از این دردها رنج می‌برند باید به پزشک مراجعه کنند.
استفاده از کوله پشتی های غیر استاندارد، خطر ابتلا به کمردردهای مزمن را افزایش می دهد.
گودی کمر ، شانه های نامتقارن و تمایل شانه ها به طرف جلو از جمله عوارض شایعی است که بر اثر حمل کوله های غیر استاندارد، در بین دانش آموزان مشاهده می شود.
شیوع کمردرد، انحنای ستون مهره ها و خم شدن شانه ها به طرف جلو، در میان دانش آموزان دختر بیشتر از پسران گزارش شده است.
اکثر دانش آموزانی که کوله پشتی هایی با وزن بیش از 15 درصد از وزن خود حمل کرده اند، دچار دردهای مزمن در ناحیه کمر، انحنای ستون مهره ها، دردهای گردنی و ناهنجاری های قامتی شده اند.
خمیدگی، درد در ناحیه کمر و انحنای ستون فقرات در دانش آموزان را باید جدی گرفت و به تغییر وضعیت بدنی که بر اثر حمل سنگین کوله پشتی رخ می دهد، توجه کرد.
به والدین توصیه می شود در صورتی که فرزندانشان دچار اشکالاتی این چنینی هستند، هر چه زودتر با یک متخصص مشورت کنند.
ناهنجاری های قامتی با تغذیه مناسب، ورزش، یادگیری اصول صحیح نشستن و راه رفتن، در مراحل اولیه قابل درمان است.
============================
منابع:
ایسنا
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان - مرجان مومنی
