فرض کنید یک ماشین بسیار خوب خریده‌اید که کارایی بسیار بالایی دارد. قابلیت‌های آن بسیار خوب و به‌طور کلی یک ماشین تمام عیار است. باز هم فرض کنید همسایه حسود شما در حالی که شما خواب هستید این ماشین را از هم باز میکند. صبح فردا شما خود را میان هزاران قطعه ریز خواهید دید و بسرعت متوجه می‌شوید این ماشین پیچیده دیگر برای شما کمترین کارایی را هم نخواهد داشت. این دنیای اینترنت بدون مرورگر است!
مرورگرهای وب بیشتر از آن‌که تعدادی صفحه‌های خالی به‌نظر برسند، به طرز وحشتناکی پیچیده هستند و کاملا می‌توانند واقعیت کدهای دیوانه‌کننده اینترنت را شکل داده و آن را به یک ظاهر ماتریس‌گونه تبدیل کنند؛ ظاهری که امروزه نمی‌توانیم بدون آن زندگی کنیم. ولی چگونه به اینجا رسیده‌ایم؟
اگر جزو اولین کاربران اینترنت در ایران به‌شمار بیایید، حتما باید از موزائیک خاطراتی داشته باشید. برای بسیاری از افراد این اولین چیز ارزشمند در رایانه‌شان به‌شمار می‌رفت. این مرورگر که توسط دانشگاه مرکز ملی ایلینویز برای نرم‌افزارهای کاربردی ابرمحاسباتی توسعه داده شده بود هم درگستره وسیعی در دسترس بوده و هم از فناوری‌های روز بهره می‌برد.
این اولین مرورگری بود که هم توانایی نمایش متن را داشت و هم تصویر. همچنین طرح‌بندی‌ای که در مرورگرهای امروزی استفاده می‌شود، اولین بار در این مرورگر به‌کار گرفته شد. این مرورگر در اجرای راحت در رایانه‌های مایکروسافت پیشگام بود که این موضوع باعث شد اینترنت در اولین سال‌های زندگی خود شکست نخورد. موزائیک برای سال‌ها محبوبیت خود را حفظ کرد و توانست به زمینه پیشرفتی برای مرورگرهای دهه 90 تبدیل شود.
جمله‌ای در آن روزها در مرورگری وب رایج بود: «این سایت اگر در نت‌اسکیپ دیده می‌شد، حتما بهتر نمایش داده می‌شد!» پیمایشگر نت‌اسکیپ تمام کارهایی را که موزائیک در آنها موفق بود می‌توانست بخوبی انجام دهد و البته تقریبا توسط همان تیم موزائیک توسعه داده شده بود. به همین دلیل و با هدایت سرگروه توسعه موزائیک، پیمایشگر نت‌اسکیپ توانست کارکرد موزائیک را بخوبی بهبود بخشد و اینترنت را به یک مکان پر از رنگ و البته پویا تبدیل کند.
این مرورگر از بارگذاری صفحات به‌صورت لحظه به لحظه پشتیبانی می‌کرد و این قابلیت را نه تنها برای ارتباطات سریع سطح دانشگاهی، بلکه برای مودم‌های دیال‌آپ (Dial-up) با سرعت 4/14 کیلوبیت بر ثانیه که در دسترس عموم بود، ارائه کرد. این مرورگر در همه‌جا در دسترس بود؛ فقط کافی بود به اینترنت متصل باشید تا بتوانید از آن استفاده کنید. یک وبگرد در آن زمان دیگر چه چیزی می‌خواست؟
دو سال پس از انتشار اولین پیمایشگر نت‌اسکیپ، نسخه‌ای بیرون آمد که باعث شد اینترنت در همه‌جا حضور پیدا کند؛ چیزی که همه کاربران اینترنت از آن انتظار داشتند. آن سال‌ها برای نت‌اسکیپ بسیار هیجان‌انگیز بود چرا که 75 درصد کاربرانی که وارد دنیای رو به گسترش آنلاین می‌شدند این کار را از طریق محصولات نت‌اسکیپ انجام می‌دادند.
البته پیمایشگر 3 نسبت به نسخه 2 خود موفقیت کمتری را کسب کرد، ولی در عوض توانست تا حدودی محبوبیت بیشتری به‌دست بیاورد؛ هرچند نتوانست خطاهایی را که در نسخه‌های قبلی به‌وجود آمده بود بخوبی و به‌طور کامل برطرف کند.
دقیقا در همان سال و ماهی که پیمایشگر نت اسکیپ 3 وارد کارزار شده بود، مایکروسافت توانست با اینترنت اکسپلورر 3 اولین ورود خود را به این میدان که امروزه آن را «جنگ مرورگرها» می‌نامیم تجربه کند و بعد از آن نت‌اسکیپ دیگر هیچ‌گاه نتوانست خود را ترمیم کند.
پیمایشگر، مسلما تا آن زمان برترین محصول در این زمینه بود. به‌نظر می‌رسید مایکروسافت به کمی زمان نیاز داشت تا بتواند اینترنت را به‌طور کامل بفهمد و درک کند. به‌همین دلیل نسخه‌های 1 و 2 اکسپلورر کمتر از حد انتظار بودند. با وجود این یکپارچگی کامل آنها با ویندوز به مایکروسافت یک پایگاه مردمی خوب اعطا کرد. هنگامی که سومین نسخه نمایان شد (که همانند نسخه‌های قبلی خود هزینه‌ای برای کاربران نداشت و قابلیت‌های جدید زیادی مانند پشتیبانی از فایل‌های چندرسانه‌ای، اپلت‌های جاوا، کنترل‌های اکتیو ایکس (ActiveX) و افزونه‌هایی همچون میل اینترنتی را با خود آورده بود) بازی به‌سود مایکروسافت برگشت. پیمایشگر در اینترنت همه‌چیز بود، ولی قبل از پایان قرن کاملا فراموش شد.
اینترنت اکسپلورر توانست قبل از شروع هزاره جدید، دنیای مرورگری را از آن خود کند و این انحصار را بعد از آن نیز ادامه داد؛ زیرا می‌توانست با محصولات خود مشتریانش را راضی نگه دارد. بعد از مدتی برخی کاربران دریافتند سنگینی اکسپلورر بیش از حد است و برخی دیگر نگران مسائل امنیتی آن بودند یا از این‌که این مرورگر به‌عنوان بخشی از ویندوز به کاربران «تحمیل» می‌شد، اظهار نارضایتی می‌کردند.
البته که تحمیل نشده بود، ولی هنگامی که یک رقیب تازه نفس و منبع باز در سال 2004 وارد میدان شد، این کاربران ناراضی توانستند جایگزین مناسبی پیدا کنند. اولین نسخه فایرفاکس که توسط موزیلا ارائه شد از حد ایده‌آل خیلی فاصله داشت، ولی گذر زمان آن را به یکی از اصلی‌ترین رقبای جنگ مرورگرها تبدیل کرد.
«پیش به‌سوی وبگردی! همه این کار را یاد گرفته‌اند پس بیایید با هم سافاری را تجربه کنیم!»
با این کلمات، برایان ویلسون، تفکر استیو جابز را تا 40 سال بعد از معرفی اولین مرورگر اختصاصی اپل به جهان، موفقیت‌آمیز پیش‌بینی کرد. البته مشکل این است که تا این زمان سافاری به‌سمت محیط دسکتاپ حرکت نکرده است. ولی محیط‌های موبایل و دستگاه‌های متحرک، داستان دیگری دارند. جایی که آیفون‌ها و آیپدها و دیگر محصولات اپل بسیار محبوب هستند، سافاری موبایل فرمانروایی میکند و در دنیایی که روزبه‌روز درحال گسترش است، این یک مزیت فوق‌العاده محسوب می‌شود.
واقعیت این است که براحتی می‌توانیم یکی از آخرین نسخه‌های کروم را به‌عنوان مرورگر خود انتخاب کنیم. در این سال‌ها کروم راه خود را به‌سمت قله موفقیت هموار کرده و توانسته است اینترنت اکسپلورر و فایرفاکس را براحتی از سر راه خود بردارد و به پراستفاده‌ترین مرورگر جهان تبدیل شود. ولی بعد از ارائه تقریبا 30 نسخه در عمر پنج ساله این مرورگر، هیچ‌کدام تاثیرگذارتر از اولین نسخه آن نبوده است.
گوگل تا مدت‌ها حتی نیازی به مرورگر احساس نمی‌کرد. پس از مدتی با به‌کار گرفتن بهترین توسعه‌دهندگان قبلی فایرفاکس، دستچین‌کردن بهترین کدها و استقرار موتور محبوب طرح‌بندی وب‌کیت، کروم را راه‌اندازی کرد. تا به امروز نیز کروم توانسته سبکی، سرعت و محبوبیت خود راحفظ کند. صعود این مرورگر بسیار چشمگیر است و اگر سیستم‌عامل گوگل کروم را نیز یک عامل در نظر بگیریم، پیشرفت این مرورگر وب در ابتدای راه است.
منبع: کلیک
