کیست مویی یا سینوس پیلونیدال، یک ضایعه ی پوستی است که به صورت توده ای کیست‌مانند در ناحیه استخوان نشیمنگاه و بالای مقعد ایجاد می شود.

کیست پیلونیدال یا سینوس پیلونیدال یک کیسه کوچک پوستی حاوی مو در قسمت پایین کمر است. واژه پیلونیدال به معنی آشیانه‌ای از موها است.

این بیماری در جنگ جهانی دوم به نام بیماری رانندگان جیپ معروف بود.

این کیست به صورت یک منفذ پوستی کوچک نمایان شده و گاهی چیزی بیش از یک فرورفتگی حاوی چند موی پیچیده نیست.

این کیست معمولا در انتهایی‌ترین نقطه ستون فقرات ایجاد می‌شود. این کیست در مردان شایع‌تر است.

این کیست مستعد عفونت است. معمولا در مواردی که کیست مویی عفونت نکرده باشد، به صورت یک سوراخ کوچک یا توده ای سفت در ناحیه ی شکاف باسن لمس می شود و زمانی که دچار عفونت شود به آن «آبسه پیلونیدال» می گویند.

علت

علت دقیق نامشخص است، اما ممکن است به علت وجود نقصی در تکامل این ناحیه باشد.

چند نظریه درباره علت کیست مویی وجود دارد:

1- در گذشته این بیماری را به علت نشستن زیاد پشت فرمان اتومبیل و مختص رانندگان می دانستند (jip disease). پس این بیماری خاص رانندگان است.

2- گفته می شود علت دیگر این عارضه بر اثر برگشت مو به داخل و پیدایش عفونت این ناحیه است که البته این مورد خیلی منطقی نیست. در خیلی از مواقع، وقتی کیست باز می شود داخل آن دسته ای از کلاف مو وجود دارد که نشان دهنده رشد مو در آن ناحیه است.

3- دلیل دیگر می تواند یک ضایعه مادرزادی یا تغییر شکل خوش خیم بافت آن ناحیه باشد، ضایعه ای که قسمت های تشکیل دهنده پوست از جمله مو درون آن رشد می کند.

به عبارت دیگر این کیست ناشی از اختلالی خفیف است که در طی تکامل جنینی رخ می‌دهد. عامل عفونت معمولا استافیلوکوک است.

این وضعیت در مردانی که دارای مقادیر زیادی موی بدن هستند، بیشتر رخ می‌دهد.

رشد مو در این محل تمایل دارد به طرف داخل باشد و احتمال دارد باعث عفونت در سینوس و در نتیجه یک آبسه دردناک شود.

نشانه‌ها

در صورت عدم عفونت، علامتی ندارد. با ایجاد عفونت علایم زیر بروز می‌کند:

- درد، قرمزی، احساس درد با لمس و ورم ناحیه مبتلا

- تب و لرز

- ترشح چرک

پیشگیری از بیماری و عوارض آن

چون علت دقیق این بیماری ناشناخته است، قطعا نمی توان از ایجاد آن پیشگیری کرد، ولی با توجه به این که زمان تشخیص دردرمان و بهبودی فرد بسیار تأثیرگذار است، بنابراین تشخیص هر چه زودتر و درمان به موقع بسیار موثر است.

این بیماری در افراد پر مو و در سنین جوانی (پانزده تا سی سال) بیشتر دیده می شود.

در افرادی هم که در خانواده آن ها یک نفر مبتلا به این عارضه بوده، احتمالا ابتلای فرد دیگری به این بیماری ممکن است و می توان با یک معاینه ی ساده و یا سونوگرافی، وجود ضایعه و درمان زود هنگام را تشخیص داد و از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

درمان

در اکثر افرادی که دچار این مشکل هستند، درمان سخت است و مشکلات فراوانی برای بیمار به همراه دارد که البته چاره یی جز تحمل مراحل درمانی نیست.

درمان این بیماری بستگی به زمان مراجعه فرد به پزشک و میزان گسترش زیر پوستی آن بسیارمتفاوت است.

به طور کلی اغلب افردی که دچار این مشکل هستند، زمانی به پزشک مراجعه می کنند که دچار آبسه و عارضه این بیماری شده اند.

باید بدانید ما در اینجا با یک ضایعه ی وسیع سروکار داریم که احتمال عود و عفونت مجدد آن در بیمار پس از انجام درمان معمول و برداشتن ساده کل محل ضایعه وجود دارد.

درمان کیست عفونی شده به دو روش باز یا بسته انجام می‌شود و معمولا شامل برش دادن برروی آبسه و تخلیه چرک و گاهی جراحی به منظور برداشتن کل ناحیه عفونی می‌باشد.

در جراحی به روش باز، التیام زخم جراحی ممکن است چند ماه به طول انجامد، زیرا باید از عمق زخم ترمیم شود. یک تکه گاز استریل باید برروی زخم قرار داده شود تا هم امکان هواخوردن وجود داشته و هم از ساییده شدن لباس‌ها به زخم جلوگیری شود.

بازگذاشتن محل کیست و شستشوهای مکرر که معمولا حدود دو تا سه ماه طول می کشد و ممکن است فرد را بسیار آزار داده و از نظر شغلی در زندگی او اختلال ایجاد کند، اما مداوا صورت می پذیرد.

روش دیگر، برداشتن و بخیه ساده محل جراحی است که معمولا چون با آبسه و عفونت همراه است روش معقولی نیست، چرا که به احتمال بسیار زیاد باعث عود بیماری و عفونت می شود.

آخرین و بهترین روش نیز برداشتن آن و ترمیم با جراحی پلاستیک است که در این حالت، بیمار نیازی به پانسمان های مکرر روزانه و حتی کشیدن بخیه در این روش ندارد و به سرعت پس از ده تا دوازده روز می تواند به حالت عادی کار و زندگی خود برگردد.

============

منابع:

7 روز زندگی، شماره 106 - محمد صدیق

ویکی پدیا